"Een derde golf", zo omschrijven agrarische loonwerkers wat nu gebeurt aan bedrijvenadviseur Irma Gottenbos. Eerder dit jaar kregen ze ook al met tegenslag of uitdagingen te maken, net hoe je het noemen wilt, toen het weer tegenzat. De herfst leek heel even wat goed te kunnen maken toen die begon met zonnige dagen. Helaas was dat van korte duur en sloeg het weer om, waarna het begon te regenen en bleef regenen. Het resultaat natte bodems en lokaal wateroverlast.
Het filmpje van Bram Dieleman (onderaan dit verhaal) laat zien waar loonwerkers meer te maken hebben. Hij kan ondanks het water toch nog behoorlijk goed doorwerken. Op andere plaatsen komen extra tractors en rupsen tevoorschijn.
"In veel regio's zie ik dat de oogst een flinke aanslag pleegt op mens, machine en bodem", zegt Maurice Steinbusch, beleidsmedewerker Agrarisch Loonwerk bij Cumela. "Iedereen zet zich in om de gewassen toch maar uit de grond en van het land te krijgen. Vooral het rooien van gewassen zoals aardappelen, peen en suikerbieten gaat lastig."
Als gevolg van de moeizame oogst blijft het aantal hectares rooiwerk op een dag beperkt. "Het kost veel diesel, levert diepe sporen op als gevolg van de weinige draagkracht van de bodem en vraagt veel aandacht op het gebied van onderhoud. Zo zien we veel stilstand door storingen of het vollopen van zeefmatten en raderen. Samenvattend het is echt vechten om de oogst", zegt de beleidsmedewerker.
Aan de moeizame oogst kan niemand wat doen. "Weet dat dit voor niemand leuk is", zegt Steinbusch met klem. "Helaas krijgen we signalen binnen dat loonwerkers het vaak moeten ontgelden. Ze krijgen te maken met kribbige reacties vanuit klanten. Ook blijkt er weinig begrip voor in rekening gebrachte kosten. Wij snappen de frustratie bij telers. Die willen graag hun gewas veilig in de schuur hebben liggen. En ook is er begrip wanneer ze liever zien dat de oogst op gangbare tijdstippen plaatsvindt. Echter, we hebben te maken met overmacht. Daarom vragen we telers om begrip. Reageer frustraties niet af op loonwerkers."
De beleidsmedewerker vervolgt: "Alle tijdstippen waarop loonwerkers kunnen werken benutten ze. Daar zitten minder gebruikelijke tijden tussen, waardoor medewerkers terecht recht hebben op een extra vergoeding. Dit staat nog los van de vraag of het lukt om voldoende medewerkers te vinden. Ook in onze sector worstelen we met personeelsgebrek. Dat betekent ook zuinig zijn op de medewerkers die we hebben. Die willen we graag tevreden en gezond houden. Juist een oogst zoals we die nu meemaken vraagt een forse inspanning van die medewerkers."
Om ook volgend jaar klanten te kunnen helpen raadt Cumela ondernemers aan goed te letten op de extra kosten. "Kosten waarvan ze niet anders kunnen dan die op de factuur zetten", benadrukt Steinbusch.
Cumela adviseert:
Ondertussen tikt de tijd snel weg. Dat merkt ook Cosun die loonwerkers vraagt al rooibare dagen te benutten. Dat ze graag bieten willen blijkt wel uit hopen die opgehaald worden, terwijl nog niet alle bieten gerooid zijn. "We hopen dat het land snel de kans krijgt om op te drogen en de oogst dan vlotter door kan gaan", zegt Steinbusch. Naast het oogsten kan het ook vertraging op gaan leveren bij het planten van de bollen. Waarmee het seizoen een spannend einde begint te krijgen.
