Na het uitbreken van de coronacrisis in maart 2020 herstelde de economie zich in 2021 flink. Voor cumelabedrijven die actief zijn in de grond-, weg- en waterbouw was er in 2021 meer dan voldoende werkaanbod, zowel bij overheden, bedrijven als particulieren. Het zorgde voor een zeer positief effect op de omzetontwikkeling. De agrarische loonbedrijven hadden, na drie droge jaren, in 2021 eindelijk weer eens te maken met een groeizaam jaar. Er waren meer snedes gras dan in voorgaande jaren. De omzet in de akkerbouw was stabiel.
De genoemde ontwikkelingen zien we terug in de behaalde omzet. Bij meer dan 87 procent van de bedrijven is de bruto marge in 2021 gestegen. Binnen Cumela Kompas kijken we vooral naar de bruto marge. Dit is de omzet na aftrek van werk door derden en inkoop hulp- en grondstoffen, die nodig is om de kosten voor onder meer arbeid en machines de dekken. Gemiddeld steeg de omzet van de bedrijven met maar liefst 8,1 procent. Bij grondverzetbedrijven zien we dat de stijging van de bruto marge met 9,5 procent duidelijk groter is dan bij de gemengde bedrijven (6,5 procent) en de agrarische loonbedrijven (7,4 procent).
De omzet is met gemiddeld € 248.547,- fors gestegen, van € 3.079.271,- in 2020 naar € 3.327.818,- in 2021. De bruto marge is met € 152.590,- iets minder hard gestegen (7,4 procent).
Om een goed beeld te geven van de ontwikkelingen in 2020 en 2021 is in de tabel de winst- en verliesrekening weergeven van een gemiddeld cumelabedrijf, gebaseerd op de gegevens van de eerste 109 deelnemende bedrijven aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Tevens is er onderscheid gemaakt tussen grondverzetbedrijven, gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven.
Deze bedrijven deden mee in de jaren 2020 en 2021. Wel zijn deze bedrijven qua omvang in omzet en aantal voltijds arbeidskrachten duidelijk iets groter dan het gemiddelde cumelabedrijf en scoren de bedrijven die als eerste aanleveren wat beter dan de grote groep die daarna volgt. De ervaring uit het verleden leert echter dat de cijfers van de eerste groep bedrijven een goede basis vormen om een uitspraak te doen over de resultaatontwikkeling van de bedrijfstak. Adviseur Financiën & Bedrijfsontwikkeling Dieuwer Heins van Cumela Advies concludeert op basis van deze cijfers dat de resultaten 2021 van de grondverzetbedrijven duidelijk zijn verbeterd ten opzichte van het jaar 2020. “De forse omzetstijging had hier een groter effect dan de gestegen kosten.”
Gemiddeld gingen de brandstofkosten in 2021 met 61.000 euro omhoog
Bij de gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven daalde het resultaat gemiddeld licht. “In de praktijk zien we best grote verschillen”, vertelt Heins. “Bedrijven die een goede omzet behaalden en in het najaar de stijgende kosten hebben doorbelast, scoren toch een plus. De cijfers laten dit ook zien”, aldus Heins. Bij 70 procent van de grondverzetbedrijven verbeterde het resultaat. Bij de gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven lag dit percentage op respectievelijk 56 en 59 procent. “Bij meer dan de helft van de bedrijven is het resultaat dus (licht) gestegen, maar gemiddeld kom je ergens rond nul uit.”
Hogere brandstofkosten
Heins merkt dat de goed draaiende economie een keerzijde heeft. “Naast de flink oplopende levertijden voor machines en materialen hebben we sinds de tweede helft van 2021 te maken met fors gestegen energieprijzen. Met name het effect van de gestegen dieselolieprijs zien we duidelijk terug in de cijfers. De brandstofkosten per bruto marge komen in 2021 gemiddeld uit op 13,5 procent van de bruto marge, terwijl dat in 2020 nog 11,6 procent was. Gemiddeld gingen de brandstofkosten per bedrijf met ruim € 61.000,- omhoog. Voor een deel wordt dit veroorzaakt doordat er meer werk werd uitgevoerd. De gestegen dieselolieprijs speelt echter een veel belangrijker rol. Volgens de Cumela-brandstofindex was de gemiddelde bruto brandstofprijs, exclusief kortingen, in 2020 nog € 1,02 en in 2021 steeg deze naar gemiddeld € 1,21 per liter, een stijging van 18,1 procent. Het effect van de gestegen dieselolieprijs weegt bij de agrarische loonbedrijven nog zwaarder door, omdat het brandstofverbruik per uur bij deze bedrijven duidelijk hoger ligt dan bij de grondverzetbedrijven en gemengde bedrijven. Ook dit zien we terug in de cijfers. Bij de agrarische loonbedrijven zijn de brandstofkosten in 2021 met ruim € 73.000,- gestegen. In 2020 waren de brandstofkosten per bruto marge 13,6 procent en stegen die naar 16,4 procent in 2021, een stijging van maar liefst 2,8 procentpunt. Kijken we vooruit naar 2022, dan zien we dat de brandstofkosten mede door de oorlog in Oekraïne nog veel verder zijn gestegen. In de eerste zeven maanden lag de gemiddelde dieselolieprijs volgens de Cumela-brandstofindex op € 1,62 per liter, een stijging van nog eens 34,4 procent”, waarschuwt Heins. “Reken je dit door op basis van een verbruik van 248.188 liter per jaar - € 300.307,- aan brandstofkosten gedeeld door € 1,21 per liter - dan heb je in 2022 gemiddeld nog eens te maken met een stijging van de brandstofkosten met bijna € 102.000,-. Gelukkig hanteren veel bedrijven hier op dit moment een brandstoftoeslag voor.”
In 2022 krijgen bedrijven nog te maken met een stijging van de brandstofkosten van bijna 102.000 euro
Arbeidskosten
De ervaring van Heins is dat een hoge omzet meestal een positief effect heeft op de arbeidsbenutting. “We zien dat de arbeidskosten met bijna € 40.000,- per bedrijf zijn gestegen. Voor een gedeelte komt dit doordat er meer mensen aan het werk waren”, verklaar hij dit. “Het aantal voltijds arbeidskrachten (fte) is licht gestegen van 17,3 naar 17,6. Een ander deel komt door de verhoging van de lonen voor de cao Groen, Grond en Infrastructuur alsmede die van andere sectoren, zoals de bouw en het transport. Kijken we naar de stijging van de arbeidskosten per fte, dan kom je gemiddeld uit op een stijging van 2,4 procent. In de 2020 waren de arbeidskosten per fte € 50.152,-, in 2021 zijn deze gestegen naar € 51.359,-. Ondanks de gestegen arbeidskosten zorgt de fors gestegen omzet dat de arbeidsbenutting duidelijk is verbeterd. We drukken dit uit in de arbeidskosten per bruto marge. In 2020 kwam dit gemiddeld uit op 41,9 procent, in 2021 is dit gedaald naar 40,6 procent. De flinke stijging van de bruto marge per fte zorgt uiteindelijk voor de verbeterde arbeidsbenutting. De bruto marge per fte bedroeg in 2020 nog € 119.837,- per fte en komt in 2021 uit op € 126.496,-.”
Resultaat agrarisch loonwerk onder druk
“Hoewel de omzet bij alle typen bedrijven flink is gestegen, zien we alleen bij de grondverzetbedrijven een duidelijke verbetering van het resultaat”, gaat Heins verder. “Het resultaat van deze bedrijven verbeterde van € 149.732,- in 2020 naar € 175.582,- in 2021. De bedrijven profiteren al langere tijd van de goed draaiende economie en het zeer goede werkaanbod. Daarnaast was het effect van de gestegen brandstofkosten hier minder groot dan bij de bedrijven die in het agrarisch loonwerk actief zijn.”
Een heel ander beeld ziet Heins bij de agrarische loonbedrijven. “De gestegen omzet is net niet voldoende om de fors stijgende kosten te kunnen opvangen, waardoor het resultaat gemiddeld heel licht is gedaald”, vertelt hij. “In 2020 behaalden deze agrarische loonbedrijven een resultaat van € 8384,-, in 2021 komt dit uit op € 7898,-. Wel behaalde zoals gezegd een groter aantal bedrijven een beter resultaat, maar het beeld tussen de bedrijven is dus heel wisselend. Kijken we vooruit naar 2022, dan zien we dat de agrarische sector voor de vierde keer in vijf jaar tijd te kampen heeft met een enorme droogte, waardoor in juli en augustus bijvoorbeeld de grasgroei in grote delen van het land volledig tot stilstand is gekomen. De omzetontwikkeling in het agrarisch loonwerk kan dit jaar dus tegenvallen. Samen met de verder gestegen kosten kan dit ervoor zorgen dat het resultaat in het agrarisch loonwerk verder onder druk komt te staan.”
Achtergrond cijfers
De in dit artikel genoemde cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van een eerste groep deelnemers aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas 2021. Het gaat om 109 bedrijven die de jaarcijfers over zowel 2020 als 2021 hebben aangeleverd.
Het genoemde resultaat komt tot stand na aftrek van een arbeidsvergoeding voor de eventuele niet-betaalde ondernemer en een rentevergoeding voor het gemiddeld aanwezige eigen vermogen. Ook zijn eventuele overige opbrengsten en incidentele baten en lasten niet meegenomen. Met deze werkwijze zijn de resultaten van bedrijven goed vergelijkbaar en wordt inzicht verkregen in de benutting van ingezette arbeid en machines.
Cumela Kompas
Jaarlijks leveren ruim 400 bedrijven de jaarrekening aan voor deelname aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Hiermee krijgen ondernemers een beter inzicht in de arbeids- en machinebenutting en de mogelijkheden die er zijn om die te verbeteren. Daarnaast kunnen de cijfers worden gebruikt bij financieringsaanvragen, voor liquiditeitsbegrotingen, waardebepalingen en in het kader van een bedrijfsoverdracht.
Na verwerking ontvangen de deelnemers een kengetallenrapportage, waarbij de eigen resultaten worden vergeleken met het gemiddelde van een vergelijkbare groep bedrijven en met de hoogst renderende bedrijven. De rapportage wordt samen met de bedrijvenadviseur besproken. Wil je ook meedoen, neem dan contact op via de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar [email protected].