Klopt de verdeling van de stikstofneerslag in de ruimtelijke modellen die overheid gebruikt om beleid op te maken? Op verzoek van de boerenorganisaties ging de Universiteit van Amsterdam op onderzoek uit. In grote lijnen concludeerden ze dat de rekenkundige modellen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) die de basis vormen voor het beleid kloppen.
Zo zagen ze dat ongeveer 90 procent van de uitstoot uit stallen in de zogenaamde stikstofdeken terechtkomt. Zodra het eenmaal in het stikstofdeken zit kunnen onderzoekers niet volgen wat er daarna met de stikstof gebeurt. Dan blijft er nog 10 procent over die binnen een straal van 500 meter op de grond komt. Van die 10 procent slaat in een straal van 100 meter dan weer 50 tot 75 procent neer in de vorm van ammoniak of de stikstofcomponent van ammonium.
Samengevat:
- 5 tot 7,5 procent van de uitstoot uit een stal slaat neer in een straal van 100 meter.
- 5 tot 2,5 procent slaat neer in een straal van 100 tot 500 meter.
- Ongeveer 90 procent verdwijnt in de hogere luchtlagen 'de stikstofdeken'.
Het Mesdag Zuivelfonds trekt op basis van deze onderzoeksresultaten de conclusie dat de aanpak van piekbelasters een beperkt effect heeft op de stikstofneerslag in kwetsbare gebieden.
Volgens de overheid is een bedrijf een piekbelaster wanneer die:
- Meer dan 2500 mol uitslaat;
- en binnen 25 kilometer van een Natura 2000-gebied zit.
Het RIVM zelf stelde eerder dat het voor de natuurdoelen vooral van belang is om te weten hoe hoog de: stikstof (N) per hectare per jaar is. Die becijferde de UvA op nog maar 25.9 NH4+-N] per hectare per jaar bij 500 meter. Ze merken hierbij op dat in dat getal ook het boerderijmanagement verwerkt zit. Daaronder vallen dan het mixen van mest in de put, bemesten met drijfmest en kunstmest. Zie de afbeeldingen hieronder. Af is kunstmest, AF manure, drijfmest en manure is eveneens dierlijke mest.
Advies
Op basis van de onderzoeksresultaat adviseert de UvA om meer lokaal onderzoek te gaan doen naar management op de boerderij, waaronder bemesten van de grond, en milieubeleid om de uitstoot van stikstof aan te pakken. Dat zeggen ze niet voor niets, want uit de resultaten valt op te maken dat elke bemesting effect heeft. Het lijkt er ook op dat het van grasland een bron van stikstof kan maken. Opvallend noemden ze het dat bij de laatste mestgift de uitstoot veel lager uitkwam. Gemiddeld komen de onderzoekers uit op 12 NH3-N emissie per hectare per jaar, waarvan 9 kg tijdens het groeiseizoen de lucht in gaat.
Ook zagen de onderzoekers dat melkveebedrijven effect hebben op water, maar ook hier stellen ze dat meer onderzoek nodig is. Dat effect komt dan met name door het transport van ammonia door de lucht. Door gebruik te maken van indicatoren die het water geeft kun je nieuwe management stappen zetten.
Stikstofaanpak
Een paar adviezen waar een nieuwe regering mee aan de slag kan. Het demissionair kabinet mag namelijk nog wel over stikstof debatteren, maar alleen over ingediende voorstellen. De stikstofwet en de datum 2030 vallen daar niet onder. Die wet moest de minister van Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal, nog indienen, zo stelt de NOS. Ook moet nog blijken of het stikstoffonds met een waarde van 24 miljard euro er komt. Daar mag de Eerste Kamer nog over stemmen en die kan het alsnog controversieel verklaren. Alles bij elkaar betekent dit opnieuw vertraging in dit voor Nederland belangrijke dossier.
