Kettingzaag cultuurtechniek 2021

Toolbox: veilig werken met de kettingzaag

Datum: 5 juli 2023
Laatst bijgewerkt: 6 juli 2023
Door: Corina van Zoest-Meester
Zagen in je voet of been kun je voorkomen door met een goed onderhouden machine op de juiste wijze te werken. Een cursus op dit gebied is aan te raden. Zagen zonder opleiding of instructie mag niet!

Een motorzaag is een relatief kleine machine, maar de risico’s die erbij horen, zijn niet gering. Draaiende delen kunnen niet worden afgeschermd en bevinden zich ook nog eens erg dicht bij je lichaam. Goede bescherming is een must!

Kettingzaag - Laatste Minuut Risico Analyse

Persoonlijke bescherming
Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten altijd worden gedragen, ook bij een klein klusje.

  • Zaagkleding: biedt bescherming tegen verwondingen door een draaiende ketting.
  • Zaagschoenen: werkschoenen zijn geen zaagschoenen!
  • Zaagschoenen hebben een speciale flap die de wreef beschermt tegen het zagen in je voet en geven bovendien bescherming net boven je enkel. Werkschoenen doen dat niet. Zorg voor schoenen met veel grip.
  • Handschoenen: moeten soepel zijn en de handen warm houden.
  • Helm en gehoorbescherming: voor jezelf, maar ook voor personen in de directe omgeving.
  • Gelaatbescherming.
  • Signaalkleding: langs of op wegen.

Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten voldoen aan de geldende norm voor beschermende zaagkleding en overige persoonlijke beschermingsmiddelen (En 381 en soms EN397)

Opleiding
Neem contact op met het cursuscentrum van Cumela Opleiding en Training voor meer informatie. Medewerkers moeten aantoonbaar zijn opgeleid en geïnstrueerd voor het zagen met een kettingzaag. Het zagen van hout onder spanning vraagt nog meer vaardigheden.

Kettingzaag kickback zone

Veel voorkomende ongevallen bij het zagen

Voorkomen door

Tijdens vellen of korten: ongecontroleerd vrijkomen van houtspanning. Het hout slaat tegen je hoofd of ander lichaamsdeel.

Goed inschatten van de houtspanning. Toepassen van de juiste zaagtechniek. Een stam omtrekken met beheerste kracht. (niet te veel kracht)

In de arm zagen met tophendelzaag Dit voorkom je door het dragen van een zaagjas of zaagmouw. Houd een tophendelzaag met twee handen vast. Een tophendelzaag mag alleen gebruikt worden in een hoogwerker of als je klimt

Personen in de directe omgeving worden geraakt door vallend hout, wegzwiepende takken of door de kettingzaag die uit het hout schiet.

Houd afstand tot derden of neem maatregelen om derden te beschermen. Werk zonder ‘hulpje’!

Door struikelen of vallen in aanraking komen met de  draaiende ketting.

Verken vooraf de plaatsen waar je gaat staan en creëer een goede werkruimte.

Zagen in je voet bij het vellen of het samenwerken om de boom de goede kant op te duwen.

Gebruik zaagschoenen. Aannemen van de juiste zaaghouding: bij het uitsnoeien  de voeten niet onder de stam zetten, maar naast de stam, met voeting richting de top van de boom. Gebruik de juiste hulpmiddelen zoals een velhevel of  wiggen. Zorg ervoor dat er geen ‘hulpje’ in het werkgebied staat.

Geen ongeval, maar wel pijnlijk: verkeerde werkhouding

Voorkom rug-, nek- en schouderklachten door in de juiste houding te werken. Zo min mogelijk draaien met de rug, knieën buigen en de zaag zo dichtbij mogelijk houden.

 

juiste zaaghouding

Werk met een rechte rug (in de heupen naar voren gebogen) en  gebogen knieën. Plaats nooit je voeten onder de stam.

Tips en vuistregels

  • Kies een zaag met een passende capaciteit. Een zwaardere zaag dan nodig geeft een onnodig zware fysieke belasting. Een tophendelzaag mag niet worden gebruikt op de grond
  • Verken de omgeving en voorkom dat je valt.
  • Gebruik bij het tanken emissie-arme brandstof, zodat je zo min mogelijk schadelijke uitlaatgassen inademt.
  • Beoordeel de houtspanning: de hangrichting van de boom is bepalend voor de uitvoering en volgorde van de zaagsnedes.
  • Zaag alleen met een scherpe en goed geslepen ketting met de juiste spanning. Controleer de ketting voordat je begint te werken.
  • Gebruik de kettingrem, loop nooit met een draaiende ketting.
  • Een zaag moet stationair goed blijven lopen en niet afslaan. Gebeurt dit toch, stel dan de zaag direct opnieuw af.
  • Houd afstand tot derden. Wegslingerende steentjes, hout en takken kunnen anderen raken.
  • Stop met zagen als iemand tijdens het zagen in de buurt komt. Zorg dat er geen personen zijn in het gebied waar takken of bomen kunnen vallen.
  • Houd de kettingzaag met twee handen vast. Dat maakt het onmogelijk om in je handen te zagen.
  • Houd de zaag dicht bij het lichaam, zaag niet boven  schouderhoogte en reik niet verder dan de onderarmlengte.
  • Laat de zaag het werk doen, druk de zaag nooit door het hout. De kans op wegslaan van de zaag wordt hiermee  groter. Een kickback kan ook ontstaan door het zagen met de punt van de geleider.
  • Gebruik een kettingzaag nooit op een ladder.

Digitale toolboxen

Alle toolboxen zijn ook digitaal te gebruiken via de Veilig Vakwerk-dienst. Ga voor meer informatie naar: www.veiligvakwerk.nl

Colland klein

Voor meer informatie over veilig werken kijk je op www.agroarbo.nl. Deze toolbox is mogelijk gemaakt door Colland Arbeidsmarkt.