Wat als we de doelen gesteld in de kaderrichtlijn water (KRW) niet halen? Welk effect heeft dat op het uitgeven van vergunningen? Advies- en ingenieursbureau Witteveen en Bos ging met die vragen aan de slag. Het antwoord wat zij vonden: een schadepost ter waarde van 12,8 miljard euro voor woningbouw en 4,8 miljard euro voor infrastructuur. Bedragen die je krijgt als vergunningenverlening vastloopt.
Twee oorzaken voor minder werk
Stagneert de uitgifte van vergunningen dan treft het ook cumelabedrijven. Dat komt omdat met name werken bij waterlichamen, volgens de adviseurs, vastlopen op de KRW. Die stelt namelijk dat werkzaamheden geen negatief effect mogen hebben op de waterkwaliteit. Iets wat gaat spelen vanaf 2027 als we de doelen in de KRW niet halen.
Dat komt dan bovenop de mogelijke negatieve impact van de Omgevingswet. Die gaat volgens plan op 1 januari 2024 in en vervangt de Waterwet en water(beheer)plannen. Daarmee komt er ook een strenger toetsingskader. Zo stellen de adviseurs van Wittenveen en Bos dat de huidige situatie veel meer ruimte geeft om een vergunning te verstrekken, dan de Omgevingswet. Ook krijgen waterschappen of gemeenten de ruimte om regels aan te passen en meer toe te spitsen op de lokale situatie. Wat onzekerheid oplevert, vooral wanneer bouw- en infraprojecten de KRW-doelen geen goed doen.
Harbers stelt gerust
D66 stelde daarop Kamervragen over dit onderwerp, waarop Harbers nu antwoord geeft. Op de vraag of Nederland de KRW-doelen gaat halen antwoordt Harbers uitgebreid en kort samengevat: nee. "Het is dan ook de verwachting dat ook in 2027 in een aantal gevallen de doelen nog niet behaald zullen zijn." Hij zegt dit omdat Nederland zich onderaan het stroomgebied bevindt. Wat betekent dat we een afvoerput zijn. "Er is verontreiniging vanuit beken en rivieren vanuit bovenstroomse landen." Dit komt bij invasieve exoten en de transitie in het landelijk gebied. Ook stelt Harbers dat Nederland onder de KRW meer dan 100.000 moet halen.
Hij deelt daarom de zorg die de aanleiding was om te onderzoeken welk effect de KRW op vergunningen heeft. Toch ziet hij het veel minder somber in dan de sector. "De conclusie uit het rapport over de omvang van dit probleem wordt echter niet gedeeld", zegt hij. Dat komt mede omdat er via de Waterwet ook nu al een toetsing plaatsvindt op de KRW-doelen. Harbers stelt de sector gerust dat er onder de Omgevingswet geen strengere toetsing gaat plaatsvinden. En dan de invloed van gemeenten en waterschappen. Daar gaat Harbers niet op in. Wel stelt hij dat waterbouwprojecten al jaren getoetst worden op de KRW-doelen. "Er zijn thans geen voorbeelden bekend van projecten die om deze reden geen doorgang konden vinden."
Water lozen
Toch praat Harbers nu met de Europese Commissie en de anderen lidstaten, omdat er op een ander punt wel problemen ontstaan. Het gaat dan om het lozen van water. Feitelijk het verplaatsen van een bestaande verontreiniging. "In de systematiek van de KRW vindt er bij bestaande verontreiniging een net zo strenge afrekening plaats als voor nieuwe verontreiniging." Waarmee hij bedoelt dat wanneer je water oppompt waar een x vervuiling in zit, deze niet ergens anders naar toe kan omdat dan de waterkwaliteit achteruit gaat. Iets wat niet mag onder de KRW. "De vraag is of een dergelijk strenge systematiek terecht is voor dit type activiteiten."
Uiteindelijk zegt Harbers dat Nederland alles op alles zet om aan de KRW-doelen te voldoen. Iets wat nu ook al gebeurt. Waar het nu knelt doet het straks ook en waar nu alles door kan gaan kan dat na 2027 ook. En waar het nodig is bestaat er altijd ruimte om gebruik te maken van een uitzonderingsregeling. Kortom het werk bij het water kan gewoon doorgaan, aldus Harbers.
