Vanaf 2025 komt er een bijmengverplichting voor groen gas. De wetgeving daarvoor is nog in de maak, maar juist omdat het deel uitmaakt van de plannen voor energietransitie kan een ondernemer er vanuit gaan dat dit gaat gebeuren. "En energieleveranciers werken al aan grote industriële plannen om groen gas te gaan produceren", zegt Uenk. "Deze concerns spelen zo in op de aankomende bijmengverplichting voor groen gas."
Onder de radar
In de mestsector bleef dit tot nog toe redelijk onder de radar. "Op een uitzondering na. Zo weet ik dat er al ondernemers zijn in onze sector die hun vergistingsinstallatie hebben verkocht aan een energieleverancier. Ze vinden de vergisters bij onze bedrijven interessant omdat ze al bestaan. Er is een locatie voor en een vergunning. Moet je dat allemaal nog regelen dan kost dat veel tijd. Met name het krijgen van een vergunning valt niet mee."
Het gaat veel waarde toevoegen aan de sector.
Uenk ziet goede kansen in deze ontwikkeling. “Juist doordat deze ontwikkeling ontstaat uit de vraag naar groengas als onderdeel van de energietransitie. Tegen 2030 wil de overheid opschalen naar een productie van 2 miljard kubieke meter groen gas. Om dat aan te jagen spreken ze over een bijmengverplichting van 1,6 miljard kubieke meter groen gas." De Rabobank onderzocht dit onderwerp begin 2023. Ze kwam toen tot de conclusie dat Nederland in de co-vergisting redelijk aan de top zit. Een grotere productie van groen gas moet daardoor, volgens de Rabobank, vooral uit monovergisters gaan komen.
Potentie in mest
"Op dit moment wordt naar schatting maar ongeveer 5 procent van de beschikbare hoeveelheid mest vergist. Zelfs bij inkrimping van de veestapel is er dus veel potentie om deze hoeveelheid op te schalen. Op basis van de gevoerde gesprekken verwacht RaboResearch dat uiteindelijk ongeveer de helft van de beschikbare hoeveelheid mest kan worden vergist", verklaart de bank in haar rapport.
Je vergister ombouwen?
"En dat schept kansen voor intermediaire bedrijven", zegt Uenk. "Zo krijgen energieleveranciers straks certificaten voor groengas. Daarmee kunnen ze de bijmengverplichting afkopen. Bedenk goed wat dit gaat doen met je positie op de groengasmarkt. Zonder biomassa, inclusief mest, geen groen gas. Energie-expert schatten al in dat deze certificaten een hoge prijs gaan krijgen." Uenk raadt de sector daarom aan in beeld te krijgen wat de waarde wordt van de certificaten, zodat ondernemers voor het geleverde groen gas een eerlijke prijs krijgen. "Het gaat veel waarde toevoegen aan de sector."
Je vergister ombouwen kan ook een manier zijn om op deze ontwikkeling in te spelen. "De bestaande vergisters maken bijna geen groen gas. Het grootste deel werkt met een warmtekrachtkoppeling (wkk) die groene stroom en warmte produceert. Die kun je omzetten naar een groengasinstallatie. Dat advies hoor ik al veel terug in de markt", zegt Uenk. "De SDE stimuleerde dit tot nog toe onvoldoende. Door de bijmengverplichting kan het gaan veranderen."
Aan de andere kant snapt Uenk het ook dat er ondernemers zijn die ervoor kiezen om te verkopen aan energieleveranciers. "De laatste jaren verdienden ze nauwelijks geld en ze moeten wel investeren vanwege onderhoud en vervanging. Dan kan verkopen beter bij je passen."
Digistaat en veehouders
Andere mogelijkheden die ontstaan zijn de vraag naar mest vanuit energieleveranciers en aan de andere kant komt weer digistaat vrij. "Ook het digietaat moet een plaats krijgen." En dan zijn er nog de grote veehouders die zelf en kleine veehouders die hier verzameld in een hub op gaan inspelen. "Als intermediair kan je daarin een rol gaan spelen. Of zelf een monovergister gaan bouwen." Per saldo schat de Rabobank in dat Nederland zich een ambitieus doel stelt voor de groengasproductie. Die moet namelijk verachtvoudigen ten opzichte van 2022. Ook ziet de Rabobank hier hetzelfde ontstaan als bij de productie van elektriciteit: een gasnet die dit niet aankan. Om dat aan te pakken zijn investeringen in het gasnet nodig.
Goed om te weten, maar geen reden om niets te doen met de bijmengverplichting, zegt Uenk. "Alles wat de laatste jaren in mest gebeurde was gericht op controle en beheersing. Deze trend komt tot stand door de kansen die de energietransitie oplevert."
