Ondernemerslessen: ‘Zoek elkaar op’

Het is rustig bij loon- en aannemersbedrijf De Samenwerking in Elsloo, op de grens van Friesland en Drenthe. De kapschuur staat vol. Slechts één zelfrijdende maaier en een sleepslangcombinatie zijn vandaag op pad en zelfs die zou Jan Roelof Betten vandaag liever thuis houden. “Het is gewoon te nat, maar soms moet je wat”, zegt hij.

Natte voorjaren heeft hij wel vaker meegemaakt. Toch is het een bijzonder jaar voor Betten, en voor De Samenwerking BV, want sinds 1 januari is het meerderheidsaandeel overgegaan naar Aannemers- en Loonbedrijf Vink BV in het nabijgelegen Dwingeloo. Daarmee is de in 1920 als coöperatie opgerichte onderneming opnieuw in andere handen gekomen.

“Luister naar je lichaam"
In 1993 wist Jan Roelofs vader Harm een reddingsplan op te zetten voor De Samenwerking, dat in een bestuurscrisis verkeerde. Hij werkte er als bedrijfsleider, Jan Roelof als chauffeur. Het lukte de familie om het bedrijf over te nemen en weer toekomstgericht te maken. In 2003 nam Jan Roelof het stokje over van zijn vader. Het eerste wat hij deed, was afscheid nemen van de mechanisatiepoot die bij het bedrijf hoorde en die het vertrekpunt werd voor de vestiging van Case IH-dealer Demmink, nu honderd meter verderop. “Ik had niet zoveel met de mechanisatiepoot”, zegt Betten daarover.

Van een bijna volledig agrarisch loonbedrijf wist hij de basis te verbreden naar het grondverzet, dat inclusief sloot- en bermonderhoud inmiddels goed is voor de helft van de omzet. Het bedrijf groeide, investeerde en presteerde goed. Toch vrat de verantwoordelijkheid aan zijn eigen gezondheid, vooral ten tijde van de economische crisis. Hij maakte soms honderdurige werkweken en bij een routinematige medische controle bleek dat ook zijn lichaam protesteerde. “Ik had het zelf niet zo in de gaten, maar blijkbaar was de stress groot. Op zo’n moment ga je wel nadenken: mijn vader is helaas maar 63 geworden. Wat is er ook alweer belangrijk? Het laatste zetje om actie te ondernemen, kwam van een auditor voor de VCA. Die noemde uitgebreid alle risico’s op van wat er allemaal mis kon gaan en wie er dan verantwoordelijk is. Het kwam allemaal keihard binnen.”

“Praat met collega’s”
“Het werd voor mij steeds duidelijker dat ik niet langer zoveel verantwoordelijkheid wilde dragen. Bovendien heb ik geen opvolger en was het sowieso tijd om na te denken over de toekomst van het bedrijf. Maar ja, hoe vind je een goede partij om mee samen te werken? En hoe zet je je over je trots heen? Ik ben trots dat ik met het werk van mijn vader verder ben gegaan. We hebben een goede naam en gemotiveerde medewerkers, met hart voor de zaak. Gevoelsmatig is de druk dan groot om niet ‘op te geven’, want zo voelde dat eerst. Het heeft een paar jaar geduurd voordat ik me daar overheen kon zetten.”

Bij toeval kwam hij aan de praat met de broers Wijntjes, van Aannemers- en Loonbedrijf Vink in Dwingeloo. “Het was tijdens een open dag hier in de buurt, aan een pot bier. In vertrouwen wierp ik een balletje op en dat landde. Zij wilden wel uitbreiden. Onze werkgebieden grensden al aan elkaar, enkel gescheiden door een stuk bos, en de werkzaamheden liggen aardig in elkaars verlengde. We waren het vrij snel eens.”

Nu al merken ze de voordelen van de samenwerking. Er gaan gemakkelijk mensen en machines heen en weer en onlangs haalden ze gezamenlijk een grote opdracht binnen van 3,2 miljoen euro. “Voor elk van ons was zo’n project een maatje te groot geweest, maar nu zagen we dat zitten.”

“Neem anderen mee in je proces”
Persoonlijk was de verkoop van 51 procent van de aandelen een grote opluchting voor Betten. “Ik heb bewust voor de verdeling 51/49 gekozen om minder druk te voelen. Toen de koop rond was, ben ik ook direct bepaalde verantwoordelijkheden gaan afstoten. Achteraf gezien heb ik dat veel te snel gedaan. Medewerkers hadden daar last van. Ze zeiden: ‘Je trekt je handen ervan af.’ Mijn vrouw zei het ook. Ik had zelf al een stukje afscheid genomen en dat was niet goed. Medewerkers moesten de stap nog verwerken; die hadden nog niet aan het idee kunnen wennen. Mensen waren boos, emotioneel, dat deed me veel. Het geeft ook aan hoe betrokken mensen zijn bij het bedrijf. Ik hoop dat ik daar goed op terug ben gekomen. Daar heb ik in elk geval mijn best voor gedaan, door veel gesprekken te voeren en de zorgen serieus te nemen. Achteraf had het echter veel geleidelijker gemoeten.”

Gelukkig is het stof inmiddels neergedaald en draait het bedrijf in grote lijnen door zoals het eerder draaide. “In de aanloop naar ons jubileum in februari, toen het honderd jaar geleden was dat coöperatie De Samenwerking werd opgericht, zijn de collega’s van beide bedrijven bij elkaar op bezoek geweest om kennis te maken. Intussen wordt er vooral in het grondverzet al samengewerkt. In het agrarische werk draait het meer om de relaties en zal het langer duren om naar elkaar toe te groeien”, verwacht Betten.

“Wees transparant”
Klantrelaties zijn iets om zuinig op te zijn. Dat vinden beide bedrijven. De Samenwerking heeft altijd veel aandacht besteed aan communicatie en blijft dat gewoon doen. “Mijn neef Marcel is het vaste gezicht richting de agrarische klanten. Hij heeft in de loop der tijd ook de communicatie opgepakt en dat heeft hij heel professioneel gedaan. Onze website moet actueel zijn. Dat heb ik goed in mijn oren geknoopt tijdens een Cumela-workshop over dit onderwerp: zorg dat je laatste nieuwsberichten niet van een jaar geleden zijn. Zelfs een oude foto plaatsen is uit den boze. Verder zijn we heel actief op social media en geven we vier keer per jaar een nieuwsbrief uit. Die is altijd nog heel belangrijk, merken wij. We versturen hem op vrijdag, zodat hij op zaterdag bij de klanten in de bus valt. Dan wordt hij goed gelezen, is onze ervaring, zeker door de generaties die wat minder actief zijn op social media. Uiteraard hebben we onze klanten ook langs die weg proberen mee te nemen in de nieuwe opzet van De Samenwerking. Ons honderdjarig jubileum heeft daar ook bij geholpen, met alle klanten en ook de mensen van Vink onder één dak.”

Klanten reageerden volgens Betten vrijwel allemaal positief op het overnamenieuws. Ze waren blij dat het loonbedrijf niet stopte. Om duidelijkheid te scheppen, hebben Vink en De Samenwerking de tarieven gelijkgetrokken. “Dat moet voor alle partijen duidelijk zijn. Bovendien lagen ze niet ver uit elkaar. We waren en zijn niet altijd de goedkoopste. Dat hoeft ook niet, zolang je maar een goede argumentatie hebt: waarom bouw je die staffel in? Met welke uitrusting en technieken kom je en waarom? Daar willen we graag met klanten over praten. Dat is de basis voor vertrouwen. Dat werkt ook andersom: als klanten een nieuwe schudder kopen, bellen ze ons op om te vragen of die wel goed bij onze werkwijze past.”

De advisering richting klanten wordt steeds belangrijker. Neef Marcel gaat daar nog meer tijd in steken dan hij al deed. “De rol van loonbedrijven verandert. Die worden ook meer en meer een kennispartner. Ook daarin zijn vertrouwen en transparantie heel belangrijk.”

“Zoek elkaar op”
Wat bij Betten sinds het overnameproces is blijven hangen, is dat er meer aandacht moet komen van en voor elkaar. Ook zou er meer aandacht moeten zijn voor collega’s die in dezelfde situatie verkeren als hij enkele jaren geleden. “Je leest de laatste tijd best vaak over agrariërs die in geestelijke nood verkeren, maar in de loonwerksector hoor je weinig over geestelijke gezondheid. Terwijl ik heb gemerkt dat er meer collega’s worstelen met vragen. Ik kreeg veel reacties in de trant van ‘Dapper dat je dit hebt gedaan’. Met soms een duidelijke ondertoon van ‘Ik zou dat eigenlijk ook wel willen, maar hoe?’ Misschien is het iets voor Cumela om op te pakken. Een vertrouwenspersoon aanstellen die praat over dit soort zaken en ook partijen met elkaar in contact kan brengen. Je gaat namelijk geen bord ‘Te koop’ in de tuin zetten. Dat komt de verkoop niet ten goede.”

“Het is belangrijk om te blijven praten en elkaar op te zoeken. Je kunt elkaar wel proberen van de weg te rijden, maar uiteindelijk heb je elkaar nodig. Zo zijn we hier begonnen met een mooi project, waarbij we met acht loonwerkers beurtelings leerlingen van het mbo ontvangen. Ze kwamen bij ons een dag hakselen en kuil aanrijden, met onze jongens ernaast. Hartstikke leerzaam en leuk. Bij een ander stappen ze op de kraan en zo doet iedereen wat. Het is belangrijk om de jongelui erbij te betrekken. Mijn vader zei het al: de naam De Samenwerking moet je nooit willen veranderen.”

Ondernemerslessen kon je eerder al lezen in ons vakblad Grondig. Dit is hét blad voor ondernemers en medewerkers in de cumelasector! Tien keer per jaar geven we je via ons vakblad een frisse blik op de sector, mensen, machines en ondernemen. Wil je graag een proefnummer ontvangen of meer weten over een abonnement stuur dan een e-mail met je contactgegevens naar [email protected]l. Bekijk hier alvast eerder verschenen uitgaves.