Bedrijven die meedoen met het GLB krijgen minder beloning voor hun inspanningen dan in de vorige periode. Er wordt bovendien méér inspanning gevraagd voor deze beloning. In 2023 krijg je voor de eerste veertig hectare een basispremie van € 274,-, daarboven is dit € 220,- per hectare. In de periode tot 2028 gaat het bedrag van € 220,- (boven de veertig hectare) verder omlaag naar € 165,-per hectare. Het extra bedrag voor de eerste veertig hectare is gepland te schommelen tussen de € 54,- in 2023 en € 44,- in 2027. Er zijn overigens per 2023 géén zogenoemde betalingsrechten meer nodig om in aanmerking te komen voor uitbetaling van een basispremie. Wel geldt als voorwaarde nog dat je actieve landbouwer bent en dat je totale uitbetaling is € 500,- of hoger is.
Met de eco-regeling wil de overheid bepaald beheer en activiteiten op landbouwgrond stimuleren
Voldoen aan basisvoorwaarden
Om de basispremie te verkrijgen, moet de aanvrager voldoen aan een aantal zogeheten basisvoorwaarden (de moeilijke term daarvoor is conditionaliteiten). De normen zijn vastgelegd in een tiental zogeheten goede landbouw- en milieucondities (GLMC’s). Deze zijn opgesteld voor bijvoorbeeld gewasrotatie, tegengaan van erosie, bufferstroken, gewasbescherming, bemesting en dierenwelzijn. Om mee te kunnen doen aan een eco-regeling, aan agrarisch natuurbeheer of extra steun voor jonge boeren dien je aan deze condities te voldoen.
De eco-regeling
Nieuw is dus de eco-regeling. Met het meedoen aan een eco-activiteit kan een grondgebruiker een extra bedrag per hectare verdienen boven op de eerdergenoemde basispremie. Boeren kunnen zelf kiezen aan welke eco-activiteiten ze meedoen en die ze vinden passen bij hun bedrijfsvoering en percelen De eco-activiteiten zijn gericht op het verbeteren van biodiversiteit, bodem en lucht, klimaat, landschap en water. Het aanvragen van deelname aan de eco-regeling kan van 1 maart tot en met 15 mei in de Gecombineerde opgave voor 2023.
Door middel van het combineren en stapelen van eco-activiteiten verdien je punten
Stapelen van eco-activiteiten
Gewerkt wordt met een puntensysteem. Door middel van het combineren en stapelen van eco-activiteiten verdien je punten. Er zijn drie puntenniveaus die je door het combineren van eco-activiteiten kunt behalen, namelijk brons, zilver en goud. Scoor je genoeg punten voor het bronzen niveau, dan bedraagt de eco-premie € 60,- per hectare die voor subsidie in aanmerking komt. Voor zilver is dat € 100,- en voor goud € 200,-.
Overzicht eco-activiteiten
In de tabel zijn de nu bekende 22 eco-activiteiten opgenomen. Ook is een korte toelichting gegeven van de bijbehorende voorwaarden. De exacte en actuele voorwaarden (waaronder overzichten met gewassen) vind je op de website van de RVO.
Precisielandbouw als eco-activiteit
Cumela heeft in het voortraject steeds nadrukkelijk gevraagd om precisielandbouw in de eco-regeling op te nemen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft besloten dat nog niet te doen, maar in 2023 een proef te starten. Per 2024 kan er dan op zijn vroegst voor worden gekozen. Ook ecologisch slootbeheer en niet-kerende grondbewerking zijn eco-activiteiten die pas in 2024 starten. Cumela zal tijdens de proef actief meedenken hoe je als boer kunt aantonen dat je aan precisielandbouw doet op je percelen én je de loonwerker het werk laat uitvoeren.
Meer informatie
Zoals geschreven is het GLB nog niet helemaal uitgewerkt en worden er nog steeds wijzigingen doorgevoerd. Recente informatie over wijzigingen en meer informatie over de eco-activiteiten is te vinden via:
Kansen voor loonwerk
Het uitvoeren van een aantal maatregelen die nu als eco-activiteit zijn benoemd, vraagt ook een aanpassing van het loonwerk, bijvoorbeeld het zaaien van kruiden in grasland of de eiwitteelt. Wel zijn er ook zaken die nu al tot de gebruikelijke werkzaamheden horen, zoals de onderzaai of het zaaien van vanggewassen.
Wat we als Cumela van belang vinden, is dat het uitvoeren van werkzaamheden wordt beloond en niet de investering in een machine. In dat geval vissen cumelabedrijven zonder grond namelijk altijd achter het net. Nu veel agrarische ondernemers aan het rekenen zijn, is het belangrijk om te peilen welke activiteiten ze overwegen. Bij veel zaken betekent het namelijk al komend voorjaar het aanpassen van werkzaamheden.
In hoeverre agrariërs in 2023 en de jaren daarna eco-activiteiten grootschalig omarmen, zal mede afhangen van de snelheid waarmee nog openstaande vragen over de uitwerking van het GLB worden beantwoord. Pas dan kunnen boeren echt gaan ‘puzzelen’ hoe de eco-regeling op hun bedrijf uitpakt. Een probleem is dat er ook nog geen duidelijkheid is over de maatregelen van het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn en de praktische voorwaarden aan de derogatie. Landbouw- en ketenorganisaties, waaronder Cumela, hebben gezamenlijk gewezen op het veel te laat bekend worden daarvan. Grondgebruikers hebben gewoonweg meer tijd nodig om een afweging te kunnen maken na eerst ook wegwijs te raken. Dan zal ook duidelijk worden of het voor boeren aantrekkelijk is om mee te doen aan de eco-regeling en of de vergoeding opweegt tegen de kosten. Er zal dus lang onzekerheid blijven over de manier waarop maatregelen worden uitgevoerd. Hou daarom de vinger aan de pols.
