Je bent met je vrachtwagen of ander rijdend materieel betrokken bij een verkeersongeval. Je slaat af over een fietspad en ziet een passerende fietser over het hoofd. Of je rijdt op een smalle weg en vanuit een bocht verschijnt een automobilist, waarna een aanrijding onvermijdelijk is. Of een bromfietser rijdt frontaal op een van je aanhanger gevallen strobaal.
De andere partij blijkt gewond te zijn. Er komen politie en een ambulance ter plaatse en je wordt verhoord door de politie. Eenmaal thuisgekomen meld je de schade bij je verzekeraar en vul je een aanrijdingsformulier in. Je belt om te horen hoe het met de tegenpartij gaat en laat een bloemetje bezorgen. Je denkt dat de zaak daarmee geregeld is. En dan valt ineens, soms na verloop van tijd, een dagvaarding in de brievenbus. Je moet voor de rechter verschijnen en er wordt een mogelijke straf aangegeven, een boete in combinatie met een tijdelijke rijontzegging. Je schrikt en denkt: hoe kan dat nu?
Dagvaarding
Het begint ermee dat de politie ter plaatse komt. De situatie wordt opgenomen, betrokkenen en mogelijke getuigen worden gehoord en in sommige gevallen wordt technisch (sporen)onderzoek verricht. Op basis hiervan wordt een proces-verbaal opgesteld. Het proces-verbaal kan aan de officier van justitie worden gezonden, maar de politie kan ook van vervolging afzien. De officier van justitie heeft een aantal mogelijkheden. Hij kan de zaak laten vervallen (seponeren), bijvoorbeeld als hij meent dat er onvoldoende bewijs voorhanden is. Hij kan ook een transactievoorstel doen, waarmee de zaak in feite kan worden afgekocht. En ten slotte kan hij overgaan tot dagvaarding.
Dagvaarding vindt plaats als je een verkeersovertreding hebt begaan of een andere fout heeft gemaakt en de officier van justitie meent dat er sprake is van een strafbaar feit. Wanneer je het transactievoorstel niet accepteert, zal je ook voor de strafrechter moeten verschijnen.
Bij de strafrechter
Het is verstandig om te verschijnen op de zitting van de strafrechter. Kleed je netjes en gedraag je, hoe flauw dit ook klinkt. Stel je welwillend en betrokken op, vertel rustig je verhaal en beantwoord de vragen van de rechter eerlijk en volledig. Blijf vriendelijk en wordt niet boos. Het kan goed zijn om je werkgever of leidinggevende mee te nemen. je kan je daardoor gesteund voelen, ook ten opzichte van de rechter. Hij kan je verhaal bevestigen en waar nodig aanvullen. En ten slotte weet hij dan ook wat er speelt en hoe je je hebt opgesteld. Wanneer je voor een rechtbank met meerdere rechters
moet verschijnen - deze dagvaardingen komen regelmatig voor - is het enkel toegestaan om je te laten bijstaan door een advocaat. Dit kan soms zinvol zijn, zeker als je een zware (verkeers)overtreding ten laste wordt gelegd of als er sprake is van zwaar letsel bij of overlijden van de andere betrokkene(n).
Rijdend materieel: risicoverhogend
Rijdend materieel kan door de politie worden gezien als risicoverhogend in het verkeer. Het gaat dan om een combinatie van factoren, zoals omvang, gewicht en bestuurbaarheid. Onbekendheid met het materieel kan een rol spelen. Al met al kan de politie eerder geneigd zijn om proces-verbaal op te maken of besluiten de officier van justitie in te schakelen.
Een rechter zal aannemen dat je als bestuurder van rijdend materieel behoort te weten dat dit een verhoogd risico met zich meebrengt. Dat geldt te meer wanneer letsel is ontstaan bij zwakkere verkeersdeelnemers, zoals voetgangers en fietsers. Een beroep op overmacht of een andere schulduitsluitingsgrond zal hij dan niet of minder snel accepteren. Dat betekent dat vaker een veroordeling zal plaatsvinden.
Ten slotte zijn de gevolgen bij een verkeersongeval waarbij uw rijdend materieel betrokken is meestal groot. De materiële schade zal omvangrijk zijn en er zal eerder en zwaarder letsel ontstaan. Dit kan gevolgen hebben voor de opgelegde straf, maar ook voor jezelf kan het veroorzaken van dergelijke schade (grote) psychologische gevolgen hebben.
Misdrijf
In sommige gevallen word je niet vervolgd voor een overtreding, maar voor een misdrijf. Een voorbeeld uit de praktijk is het volgende. Iemand parkeert een aanhanger zodanig op de openbare weg (met de triangel tegen de rijrichting in, onvoldoende verlicht en zonder het overige verkeer te waarschuwen), dat een bromfietser tegen de triangel aanrijdt en gewond raakt. In dit geval is de
veroorzaker zelfs mishandeling ten laste gelegd. In dit soort gevallen is het verstandig om je juridisch en moreel te laten bijstaan door een advocaat, hoewel het zo blijft dat je zelf in het beklaagdenbankje zit. De maximale eisen zijn hoger. De rechter kan boetes van duizenden euro’s en zelfs (voorwaardelijke) celstraffen opleggen. Als een veroordeling plaatsvindt ,krijg je een strafblad.
Vonnis
De rechter zal de feiten vaststellen. Hij baseert zich daarbij op de stukken in zijn dossier en hetgeen hij hoort en ziet op de zitting. De vraag is of de rechter ervan overtuigd is dat hetgeen de officier van justitie je ten laste legt ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Je wordt vrijgesproken als de rechter de feiten niet kan vaststellen of meent dat het ten laste gelegde niet is bewezen. Soms vindt de rechter het ten laste gelegde wel bewezen, maar acht hij de dader niet strafbaar. In de overige gevallen zal de rechter een straf opleggen. Daarbij houdt hij rekening met de ernst van de door je en het slachtoffer gemaakte fout(en) en de ernst van de gevolgen voor het slachtoffer. De rechter zal bij het vaststellen van de straf tevens kijken naar uw gedrag tijdens en na het ongeval. Heb je meegewerkt aan het politieonderzoek? Heb je de schade gemeld bij uw verzekeraar en ervoor
gezorgd dat die de schade snel en goed kon afwikkelen? Heb je belangstelling getoond voor het slachtoffer en hoe het met hem gaat? Toon je enige mate van ‘berouw’? Welke indruk maak je in het algemeen op de rechter? Bij een veroordeling kan de rechter verschillende straffen opleggen. Denk aan een geldstraf, mogelijk aangevuld met een al dan niet voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid of een alternatieve (werk)straf.
Schadeafwikkeling
Het slachtoffer zal zijn schade op je willen verhalen. Hiervoor kan je de verzekeraar van je voertuig inschakelen, die contact zal opnemen met het slachtoffer. Je dient alle benodigde stukken (zoals een aanrijdingsformulier) en informatie aan te leveren om de afwikkeling van de schade zoveel mogelijk te bevorderen. Een veroordeling voor de strafrechter staat in beginsel los van de vraag of en zo ja in hoeverre de schade van de tegenpartij moet worden vergoed. Wel kan een dergelijke veroordeling dienen als bewijsmateriaal in een civiele zaak en dat kan in je nadeel werken. Bovendien kan de officier van justitie een schadevergoeding opnemen in zijn tenlastelegging, het zogenaamde voegen van het slachtoffer in de strafzaak. De rechter kan en mag in dat geval deze schadevergoeding toewijzen.
Tips
- Vraag advies over het nut en de noodzaak van het inschakelen van juridische ondersteuning en over de te volgen aanpak. Je kan daarbij bijvoorbeeld gebruik maken van de kennis van de juridisch adviseurs van Cumela.
- Informeer je verzekeraar over het uitbrengen van de dagvaarding, de verdere ontwikkelingen en het uiteindelijke resultaat van het proces. Dit is verstandig en meestal ook verplicht gesteld in de polisvoorwaarden. Je verzekeraar heeft tenslotte een (financieel) belang bij het verloop en de uitkomst van het proces.
- Leef met je medewerker mee als deze wordt gedagvaard. Informeer hem of haar over de procedure en wijs zoveel mogelijk de weg. Daarmee toon je je een goed werkgever. Bovendien kan de uitkomst van het proces ook gevolgen hebben voor je bedrijfsvoering, bijvoorbeeld als het rijbewijs van je werknemer (tijdelijk) wordt ingenomen. Uiteindelijk vertegenwoordigt je werknemer ook uw bedrijf, of je wilt of niet.
Wegenverkeerswet
Strafrechtelijke vervolging vindt meestal plaats op grond van de Wegenverkeerswet 1994. De volgende gedragsregels uit deze wet worden daarvoor vaak gebruikt:
Artikel 5. Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.
Artikel 6. Het is een ieder die aan het verkeer deelneemt verboden zich zodanig te gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval plaatsvindt waardoor een ander wordt gedood of waardoor een ander zwaar lichamelijk letsel wordt toegebracht of zodanig lichamelijk letsel dat daaruit tijdelijke ziekte of verhindering in de uitoefening van de normale bezigheden ontstaat.
