Opeens is hij bij je: een fatbike of een elektrische fiets die veel sneller ging dan ingeschat. Eerst was alles veilig, maar toen ging de graafmachine draaien en… Het gaat net goed. Het zijn verhalen waarmee machinisten van graafmachines, shovels en chauffeurs van trekkers met kippers steeds vaker thuiskomen.
Veiligheid het belangrijkst
Voor Loonbedrijf & Grondverzet Jan van der Lee en Van der Lee Amstelveen Groen was de maat vol. Veiligheid gaat bij dit bedrijf voor alles. “Weggebruikers zijn steeds vaker met andere dingen bezig dan met hun omgeving in de gaten houden”, zegt Rick van der Lee, een van de directieleden bij Jan van der Lee. “Ook merken we dat ze steeds meer haast hebben. Dat is geen goede combinatie. Daarbij doen wij veel van ons werk in steden en juist daar groeit het aantal verkeersdeelnemers. Hier wilden we iets tegenover zetten. Het bewustzijn vergroten met betrekking tot gevaren vinden wij erg belangrijk.”
Het aantal weggebruikers verandert en ook hun houding verandert
“Fietsers, voetgangers, fatbikes, elektrische fietsen en steps, ze halen je links en rechts in”, schetst een chauffeur die net pauze zit te houden. Hij is blij dat hij zelf zijn werk kan indelen en daardoor de kans krijgt om het werk op de rustige tijden te doen. “Dat lukt niet altijd”, geeft hij toe. “Dan moet je goed opletten. Sla je bijvoorbeeld rechts af, dan halen ze je gewoon rechts in.”
Het aantal weggebruikers verandert en ook hun houding verandert. “Ze gaan tegenwoordig anders om met markeringen en afzettingen. Ik zie ze er gewoon langs gaan of ze klimmen er overheen”, zegt Van der Lee. “Tegelijk vallen machines steeds minder op, omdat ze stiller worden. Hierdoor neemt de kans op ongelukken toe.”
Grondwerkers en stratenmakers
Een andere groep die Van der Lee wil beschermen, zijn de eigen mensen. “Grondwerkers en stratenmakers werken vaak achter of om de machines heen”, zegt de ondernemer. “Ook hoorde je de machinisten wel eens zeggen: ‘Stond er opeens een grondwerker aan mijn wiel.’ Ze moeten veilig kunnen werken. We hebben dat eerder proberen te regelen met geluiden, zoals een schorre kikker of een pieper. Het nadeel daarvan was dat grondwerkers wenden aan het geluid en het daardoor niet meer hoorden. Ook bleken de geluiden in bepaalde situaties niet ideaal. Met een signaleringslijn geven we een duidelijk vak aan waarbinnen je gevaar loopt en waar je dus uit dient te blijven. Het is heel duidelijk.”
In KWS vond het cumelabedrijf een goede partner op het gebied van veiligheid. “Het is voor ons een belangrijke opdrachtgever, die veiligheid heel belangrijk vindt”, zegt Van der Lee. “Dat bedrijf doet er veel aan. Zo kunnen wij bijvoorbeeld een beroep doen op de kennis van KWS om onze eigen mensen bewuster te maken van veilig werken. Ook wij helpen daar graag aan mee.”
In totaal gaat het om een investering van ongeveer € 750,- per machine
Inspiratie uit Engeland
Dat leverde de vraag op hoe Van der Lee dat kon doen. Denkend aan de verhalen van de machinisten en kijkend naar andere bedrijven, ook over de grens, kwam het bedrijf uit bij ledlampen. “Wij zagen de signaleringslijnen in Engeland en wisten direct: dit is effectief en heeft daarmee een groot positief effect op de veiligheid. Dit gaan we doen!”, zegt Nick Huizing, directielid bij Jan van der Lee. Dat was in 2022. Toen waren er een aantal mobiele graafmachines in bestelling. Daar wilde Nick mee aan de slag gaan. Samen met monteur Bart Groot werkte hij aan een pilot, eerst met een shovel en daarna met de graafmachine. “Technisch gezien gaat het om een eenvoudig systeem”, legt Huizing uit, wijzend naar de graafmachine. Die staat nu in de loods, maar draaide eerder in Amsterdam. Ook liet Van der Lee hem met trots zien op een veiligheidsdag van KWS.
In totaal gaat het om een investering van ongeveer € 750,- per machine, rekent Huizing voor. “Ik schat dat je € 400,- kwijt bent voor de opbouw en ongeveer € 300,- voor de vijf ledlampen die we monteerden. Die vormen samen een rode lijn om de machine heen. Via de 360-gradencamera in de cabine kun je ze goed in de gaten houden. Ze vullen elkaar goed aan. De machinist kan zo snel zien of iemand zich binnen de draaicirkel van de graafmachine bevindt.”
De mannen zijn nog aan het puzzelen hoe ze de lijnen ook bij helder daglicht zichtbaar kunnen maken. Dat is nog een uitdaging. De nieuwe elektrische Limach met verwisselbare accupakketten krijgt waarschijnlijk ook lampen. “Die machine hoor je helemaal niet meer als je aan het werk bent”, zegt Huizing.
Alert houden
De signaleringslijnen vullen de bestaande stickers aan. Samen helpen ze veiligheid rondom de graafmachine te verbeteren. Op die stickers staat ‘Pas op! Zwenkt uit’ en ‘Zie ik jou, zie jij mij!’. “Dat zijn goede waarschuwingen. Mocht een voetganger of ander publiek die missen, dan zien ze alsnog de lampen. Via de lampen kunnen ze zien hoe de machine gaat bewegen. Alles samen maakt dit de omgeving rondom de machine veiliger, ook voor een grondwerker. Zie je een lamp op je benen, dan reageer je wel, waar je anders misschien vergeet dat de machine dicht bij je staat.”
Van der Lee kijkt nu naar mogelijkheden om de ledlampen achterop kippers te zetten. “Zo verwachten wij te voorkomen dat fietsers direct achter de kipper-camera gaan staan, maar er juist afstand van houden. Ze zien dan een rood vak en weten: daar moet ik niet gaan staan. Zo hopen we het bewustzijn van hun eigen veiligheid te vergoten. Dit helpt ook om grondwerkers en stratenmakers extra te attenderen op mogelijk gevaar. De ledlampen kunnen grondwerkers waarschuwen dat er een lading aankomt of als ze op hun knieën werken en daardoor net buiten het zicht van de camera zitten. Wij hopen dat andere bedrijven dit gaan overnemen. Samen maken we het werk veiliger. Als we op die manier impact kunnen maken, is het goed.”
De winst voor het bedrijf bestaat uit het redden van een leven
Veiligheidsladder
De maatregelen Van der Lee neemt, stoppen niet bij ledlampen. Zo krijgen bezoekers bij het oprijden van het terrein direct veiligheidsadviezen. Ook staat er een blauwe lijn op de stenen om aan te duiden dat de ‘PBM-zone’ wordt betreden. Daarachter moet iedereen werkschoenen en veiligheidshesjes dragen. Zo zien mensen elkaar nooit over het hoofd. Het leverde het bedrijf in 2023 - met de maximale score - niveau 2 van de Veiligheidsladder op. Dit jaar gaat het voor niveau 3.
“Wat je uiteindelijk wilt, is het bewustzijn bij de medewerkers vergroten”, zegt Van der Lee. “Dat lukt ons goed. Ik zie bijvoorbeeld dat wanneer onze jongens ergens moeten wachten ze de tijd nemen om bijvoorbeeld schildjes naast rijplaten schoon te maken. Ook delen ze ervaringen met elkaar en voorkomen zo ongelukken.”
Huizing sluit af met de uitspraak dat voor het bedrijf de winst bestaat uit het redden van een leven.
Rick van der Lee en Nick Huizing zijn onderdeel van de directie van Loonbedrijf & Grondverzet Jan van der Lee en Van der Lee Amstelveen Groen.
Drie lasers op de graafmachine laten zien waar de graafmachine iemand kan raken.
Ook de machinist ziet het meteen als er iemand in de gevaarlijke zone komt.
Naar het idee van de graafmachine gaat Van der Lee meer machines uitrusten met lasers.
In het werk en op het bedrijf vinden de mannen veiligheid heel belangrijk.
