Het innovatieprogramma ‘Bemest op z’n Best’ richt zich op het halveren van de ammoniakemissie in de landbouw. Er zijn sinds de start in 2021 al 52 ideeën ingediend, waarvan er nu acht zijn geselecteerd als kansrijk. Tijdens de demodag op Aeres Farms in Dronten toonde ‘Bemest op z’n best’ drie oplossingen. Ook gingen onderzoekers in op het uitrijden van mest met de huidige machines.
Beter werk afleveren
De organisatie presenteerde een opdracht voor het uitrijden van mest. Zo bedraagt de ammoniakemissie 17 procent voor het uitrijden van drijfmest op grasland met de zodenbemester en met de sleepvoet/sleufkouter (met water), als het bemesten optimaal gebeurt. "Daar gaat veel mis. Die 17 procent waarmaken door goed werk af te leveren is een belangrijke uitdaging voor de praktijk."
Loonwerkpraktijkmachines met bewust verschillende afstellingen laten zien waar het vaak mis gaat. Denk dan aan te ondiepe geulen, versmering aan het gras, de mest niet netjes in de gleuf leggen, onregelmatige werkdiepte en overlap. Bekende zaken met een heldere boodschap; richt je meer op kwaliteit dan op kwantiteit. Volgens de projectgroep moet er extra nadruk komen te liggen op de voordelen van net werk. Dit levert voor de boer een besparing op in de inzet van stikstofkunstmest en het levert ook nog een betere kuilgraskwaliteit op.
De projectgroep ziet hierin een belangrijke rol voor loonwerkers. Die kunnen deze service aanbieden en samen met de boeren zo relatief makkelijk en goedkoop de ammoniakemissies laten dalen. Daar mag je dan weer een hogere prijs voor rekenen. Hierbij is ondersteuning mogelijk vanuit het project.
Grote verschillen
Tijdens de demo was een duidelijk verschil in werkresultaat te zien tussen sleufkouter bemesters en de zodemester. Met name de Vredo zodebemester maakte duidelijk goede sleufjes, met alle mest erin. De projectgroep gaat de effecten van eventuele schade door opentrekkende sleuven volgen. Met (voor de demo) verschillend ingestelde uitloopmonden was bij de Kaweco goed te zien dat je met goed afgestelde uitloopmonden alle mest wel in de sleufjes komt en bij een niet goed afgestelde machine niet. De projectgroep geeft aan dat veel loonwerkers niet de juiste apparatuur en juiste afstellingen in gebruik hebben en dat ze dat ook gaan monitoren.
Afdekken met vloeistof
Voor de doelen zijn ook innovaties nodig. Fabrikant Slootsmid toonde als oplossing het afdekken van de sleuven met vloeistof. Daarvoor monteerde het bedrijf op de zodenbemester, na de mestmondjes, een vloeistofdoseerunit. Slootsmid toonde op de demodag een proef-element met zo’n injectie-unit. De fabrikant heeft zelf al proeven gedaan met diverse vloeistoffen en geeft aan al tot veertig procent ammoniakemissiereductie te hebben gescoord ten opzichte van het normaal met de zodenbemester uitrijden.
SyreN aanzuren
Tweede grote item was het aanzuren van de drijfmest, met als argument dat aangezuurde mest minder ammoniakuitstoot geeft. Daarvoor had fabrikant Vogelsang een Duitse combinatie laten overkomen met een sleepvoetbemester die werkt met het SyreN-systeem. Bij dit systeem wordt er zuur geïnjecteerd voor de verdeler om zo de mest tijdens het uitrijden aan te zuren. Een meter vlak na de injectie monitort de pH, zodat de machinist kan bijsturen. Er wordt gewerkt met zwavelzuur. De machine voegt op onverdunde drijfmest in de regel circa 1,8 liter zuur per kuub mest toe. De pH-waarde bedroeg tijdens het uitrijden 6.
Vogelsang geeft aan dat met dit SyreN-systeem de ammoniakemissiereductie met zeventig procent te verlagen is. Deze methode is al eerder in Nederland onderzocht. Volgens de organisatie werkt aanzuren als de pH 5 tot maximaal 5,5 bedraagt. Bij hogere pH-waarden is het effect veel kleiner en vervluchtigt er later alsnog ammoniak. Eerder onderzoek in Nederland gaf volgens de projectgroep ook kleinere besparingen. Hier wordt gerept over besparingen van 24 procent bij goed aanzuren. Bemest op z’n Best gaat het effect van aanzuren opnieuw onderzoeken.
GEA plasmabehandeling
GEA gaf uitleg over zijn plasmabehandeling van drijfmest met de ProManure E2950. Het gaat hier om een zeventienvoets container die je bij de boerderij of de mestopslag zet en die de mest behandelt. Bij dit proces wordt de mest via plasmabehandeling met stikstof verrijkt door de stikstof rechtstreeks uit de lucht te halen en die te binden met zogenaamd plasmagas. Je hebt dus alleen stroom en lucht nodig. Het vrijkomende product wordt NEO (Nitrogen Enriched Organic fertiliser) genoemd. Bijkomend effect is dat de mest tijdens het proces verzuurt. Volgens GEA geeft dit in opslag en tijdens het uitrijden 95 procent ammoniakreductie.
Dikke fractie een probleem
De organisatie ging ook nog even in op het scheiden van mest. De dunne fractie is goed uit te rijden, maar ze ziet nog een knelpunt in de verwerking van de dikke fractie. Concreet: wat je tijdens het mestscheiden wint aan ammoniakreductie kun je weer verliezen als je de dikke fractie niet goed uitrijdt. Bovengronds gaat alle winst aan emissiereductie door het mestscheiden weer verloren. Hiervoor is nog geen goede methode. Ideeën zijn uiteraard welkom.
