Ondernemerslessen: ‘We stoppen ermee’

Een ondernemer kan vooruitzien, bijsturen, creativiteit aanspreken en soms, hoe lastig ook, ingrijpende keuzes maken. Ruim een half jaar nadat Peter een grote koerswijziging in gang zette, kijkt hij uit over het grasveld voor zijn kantoor. “Wij zijn met de gemeente in gesprek om te kijken of we een theetuin mogen openen. Die gaat Gretha dan runnen. Door de veranderingen in het bedrijf kan dat, omdat er tijd over is. Waar de administratie eerst nog vijf dagen werk opleverde, lukt het Gretha nu gemiddeld in een dag”, aldus Peter. En hij heeft meer plannen, want ondernemen doet hij nog steeds graag.

We pakten het moment, omdat het financieel kon en de ontwikkelingen in het personeelsbestand het toelieten

Les 1

Pak het moment
“Tot het bewuste moment op kantoor waarop Peter meedeelde dat hij ging stoppen, leken zijn plannen een soort illusie, een droom”, probeert Gretha te omschrijven hoe het voor haar was. Ze waren samen aan het werk op kantoor, een ruimte in de vorm van een hooiberg, toen Peter zijn besluit nam. “Het besluit om te stoppen volgde op een heel aantal ontwikkelingen”, vertelt Peter. “De druppel was de brief die Brussel aan Nederland schreef. Nog voor uitkwam dat landbouwminister Piet Adema wel degelijk wist van de kritiek vanuit Brussel op het Nederlands mestbeleid had ik de brief al in handen. Ik heb de Engelse brief goed doorgelezen. Die zette me aan het denken. Ik maakte me daarvoor al zorgen over de agrarische sector. Na het lezen van de brief zag ik de toekomst van de veehouderij niet goed komen. Als ik zie wat er op de sector afkomt... En dan de vraag wat het betekent voor mij als ondernemer. Ondernemen is voor mij vrijheid om zelf je koers te bepalen. Nu wordt het bepaald. Daarmee verdwijnt de uitdaging van het ondernemen. Toen was het voor mij opeens heel duidelijk. Ik ben daarna gaan rekenen. Voor mijn gevoel was dit voor mij het moment om een beslissing te nemen”, aldus Peter. Gretha vult aan dat het bijna leek alsof het zo moest zijn. “We pakten het moment, omdat het financieel kon en de ontwikkelingen in het personeelsbestand het toelieten.”

Les 2

Zonder plezier houdt het op
“Eigenlijk begon het balletje al veel eerder te rollen”, zegt Peter. “Tot 2019 werkte ik met een fantastische en hechte club van in totaal vijftien vaste werknemers. Er ging nooit iemand weg, iets waarvan Gretha en ik soms tegen elkaar zeiden: ‘Hoe gaan we dat doen als we willen stoppen?’ Niet met het idee om dat echt te doen, meer gekscherend. We zijn loyaal aan onze medewerkers, een club die ontstaan was uit twee overnames tussen 2000 en 2008. Veel medewerkers werkten alweer jaren voor ons, iets waar we trots op waren. Het betekende ook dat we rekening moesten houden met grote bedragen aan transitievergoedingen, wilden we stoppen. En toen, in 2019, werden twee machinisten arbeidsongeschikt. Drie andere vakmensen kregen ergens anders een vaste baan. Dat overkomt je. Dan knapt er iets. Het raakt je. We hadden altijd een hechte club, en nu… Ik was in korte tijd vijf van mijn vijftien mensen kwijtgeraakt, inclusief de kennis die ze hadden. Dat doet wat met je. De ziekte van mijn vader en zijn overlijden een jaar later, de maatregelen rondom corona, wetgeving die steeds weer op ons pad kwam en de pensionering van twee werknemers in 2021-2022 met samen 85 jaar ervaring, waardoor er al zeven werknemers van de vaste kern weg waren, telden allemaal bij elkaar op. Het plezier verdween steeds meer.” 

Les 3

Gun je kinderen hun eigen lessen
“We hebben drie kinderen, van wie de jongste, Tristan, interesse bleek te hebben in het loonwerk. Die zagen we het bedrijf echter niet overnemen. Hij werkt nu als zzp’er in het mini-loonwerk, het deel waarvan we al hadden besloten dat hij het ging overnemen nog voordat wij besloten te stoppen met het loonwerk. Zo stond hij al ingeschreven als zzp’er. Dat besluit namen we met het idee dat hij eerst de kans moet krijgen om zelfstandig te worden. Hij moet nog zoveel leren en de kans krijgen erin te groeien. Daar kan hij op deze manier rustig mee doorgaan, waarbij hij altijd nog de keus kan maken om een andere kant op te gaan. Hij mag zijn eigen lessen leren”, zeggen Gretha en Peter.

Ik was in korte tijd vijf van mijn vijftien mensen kwijtgeraakt, inclusief de kennis die ze hadden. Dat doet wat met je

Les 4

Blijf je afvragen of dit bij je past
“We moesten keuzes gaan maken. De laatste jaren stopten hier in de omgeving ongeveer 25 melkveehouders. Ook zitten we midden in de natuur, vlak bij een Natura-2000 gebied, wat betekent dat het werk in de agrarische sector gaat afnemen. Tussen 1999 en 2016 groeiden we op een natuurlijke manier heel hard, maar nu bleven er weinig mogelijkheden over. Zo was door het weggaan van goede machinisten de weg- en waterbouw geen mogelijkheid meer. Het zoeken naar nieuwe machinisten zag ik niet zitten. En ik vind het werk in de landbouw het mooiste wat er is. Dat weten we omdat we in het verleden andere dingen hebben geprobeerd, zoals de bomenrooierij, maar dat paste niet bij mij. Zelf deed ik de planning en werkte ik ook mee. Hoewel de planning meer tijd vergde dan ik graag wilde, waren we te klein om een vaste planner in dienst te nemen. Ik had niet de ambitie om door te groeien naar dertig of veertig medewerkers. Ook paste een derde erbij op kantoor helemaal niet bij ons. Op kantoor kunnen we bij elkaar juist lekker onszelf zijn en ons eigen ding doen. Wat ik wilde, was weer de trekker op. Uiteindelijk telde alles bij elkaar op en trokken we onze conclusies.”

Les 5

Maak een keuze en pak door
“Twee dagen voor de vakantie, op 18 januari, zei ik: ‘We stoppen ermee.’ Gretha steunde me. Tijdens de vakantie hadden we alle tijd om het erover te hebben. We hielden het bewust stil. Alleen wij tweeën wisten het toen nog. We hebben daarna André de Swart en Marie-José Lamers van Cumela Advies gevraagd ons te helpen. Dat deden ze. Ze regelden de zaken goed en snel. Er moest bijvoorbeeld een ontslagvergunning komen. Wat we vooral wilden, was het personeel eerst inlichten en onze klanten daarna en zoveel mogelijk tegelijkertijd. We wilden het nieuws zelf delen. Twee dagen na de vakantie vertelden we het aan het personeel. Die twee dagen voelden heel raar”, aldus Peter. Gretha beaamt dat. “Donderdag om drie uur hadden we het personeel bij elkaar geroepen. Ze waren verbaasd en dachten eerst nog dat dit verband hield met nieuwe regelgeving over bijvoorbeeld bufferstroken”, zegt ze. Peter gaat verder. “Toen moesten we ze het vertellen. Dat was zwaar. Ze zijn al zolang bij je en ik zat midden tussen de jongens. Dat doet zeer. De jongens begrepen onze keuze, hoewel het voor hen onzekerheid opleverde, want wat gaan ze nu doen? De klanten hebben we ingelicht per brief via de post, via de app en een enkeling door zelf een brief te bezorgen. Op 1 april waren al mijn medewerkers over.”

Nadat we bekendmaakten te stoppen, volgde een onrustige periode, heel anders dan bij de overnames die wij deden

Les 6

Bereid je bij verandering voor op een periode van onrust
“Nadat we bekendmaakten te stoppen, volgde een onrustige periode, heel anders dan bij de overnames die wij deden. Toen verliep alles veel natuurlijker. Sommige klanten waren kwaad en teleurgesteld. Anderen hadden begrip, maar vroegen zich wel af hoe het verder moest, vooral omdat het sleepslangen voor de deur stond. Ze konden me nog voor werk vragen, maar voor welk werk dan en voor hoeveel werk? We moesten allemaal een nieuwe balans vinden. Nu, een aantal maanden verder, loopt alles weer en is de rust terug. Ik heb in totaal nog drie trekkers en een oudje over om het werk mee te doen. Ook het personeel heeft allemaal weer zijn draai gevonden. Sommigen bij een andere werkgever, anderen zagen dit toch als het moment om iets anders te gaan doen. Tekenend was dat een van de jongens jarig was op de dag van het ontslag, 1 april, en taart meenam. Gebak bij zijn ontslag. ‘Het was mooi om op de grote machines te rijden’, is een opmerking die me bij blijft. Nu drink ik op vrijdagavond in de kroeg met veel van mijn voormalige medewerkers nog wat in plaats van aan de picknicktafel hier op het terrein.”

Les 7

Samenwerken is steeds belangrijker 
“Wat ik in de laatste jaren van het bedrijf miste, was het samenwerken. De overnames die we deden, waren van bedrijven waarmee we altijd samenwerkten. Dat viel steeds meer weg, omdat ondernemers stopten. Toch denk ik dat we in de toekomst steeds meer moeten gaan samenwerken. Het wordt steeds belangrijker. De machines zijn te duur om alles te blijven doen. Misschien kan iemand het loonspuiten wel heel goed gaan doen. Terwijl als je alles wilt doen je er tegenaan gaat lopen dat er te weinig werk en kennis is. Kennis dan in de vorm van een vakkundige medewerker. Bij ons is daardoor het kunstmest strooien op GPS nooit van de grond gekomen. De medewerker die dat kon, hadden we voor andere zaken nodig, bijvoorbeeld ploegen. Zelf blijf ik me bezighouden met de toediening van mest en het behoud van bodemstructuur.”

Ik blijf graag betrokken bij innovatieve ontwikkelingen, iets waar ik ook bij betrokken was toen het bedrijf er nog was

Les 8

Hou je van uitdagingen? Blijf die dan zoeken
“Kort nadat ik stopte met het loonbedrijf ontmoette ik iemand die hier in de buurt met iets nieuws bezig is. Hij vond het jammer dat ik stopte, want hij kon net de hulp van iemand zoals ik gebruiken. Hij keek onder meer naar het houden van Jersey-koeien, de teelt van olifantsgras en meer van dit soort nieuwe dingen. Het gaat om een pilot. Ik ga nu met hem samenwerken, want het zijn deze ontwikkelingen en plannen die me prikkelen en uitdagen. Het leverde me een paar opgetrokken wenkbrauwen op, want ik ben toch gestopt. Dat klopt, maar ik blijf graag betrokken bij innovatieve ontwikkelingen, iets waar ik ook bij betrokken was toen het bedrijf er nog was. Zo heb ik nog een idee bij Bemest op z’n Best ingediend. Volgens mij is dat echt een manier om het nog beter te gaan doen”, zegt Peter. Hij begint enthousiast te vertellen over zijn idee voor een nog betere mesttoediening die helpt de fosfaten beter te verdelen. “Klaar met bedenken en ontwikkelen ben ik nog niet. Van de winter bouwden we hier nog een bemester om met sectie-afsluiting en een luchtdrukwisselsysteem, toen nog met het idee om met het bedrijf door te gaan. Nu rij ik er zelf mee. Ik blijf mezelf uitdagen.”