Sinds de overname in 2018 is zijn broer Rob verantwoordelijk voor de veehouderijtak. Zijn nicht Moniek werkt op kantoor en neemt een deel van de (mest)administratie op zich en haar man Piet heeft de akkerbouwtak op zich genomen. Han Kuunders zelf is verantwoordelijk voor de mestverwerkingstak en regelt de algemene zaken. “Het was voor de officiële overname al redelijk duidelijk wie wat ging doen”, vertelt Han. “We lopen allemaal al lang mee binnen het bedrijf en ieder heeft zijn eigen kwaliteiten en voorkeuren. Niemand wilde hetzelfde, dus dat botste gelukkig niet met elkaar.”
In het verleden was het vanzelfsprekend dat zoon of dochter het bedrijf overnamen
Han zelf wist al van jongs af aan dat hij verder wilde in het loonbedrijf van zijn vader Mart en oom Ricus. “Buiten schooltijden liep ik altijd hier rond”, vertelt hij. “Toen ik klein was, ging ik mee op de hakselaar en later ben ik hier gaan werken. Ik ben echt een machineman. Het zit in je of het zit niet in je. Bij mij zat het erin.”
Een coach erbij
Hij wist dat zijn broer, de dochter van Ricus en haar man ook interesse hadden. Na een bezoek aan de Inspiratiedagen, waar het ook over bedrijfsopvolging ging, besloot Han het bespreekbaar te maken; hij was - en is - jong en wilde vooruit. “In het verleden was het vanzelfsprekend dat zoon of dochter het bedrijf overnamen, maar dat is het in deze tijd echt niet meer. Ik vond het dus belangrijk het gesprek daarover al vroeg met elkaar aan te gaan, zodat je niet voor onverwachte verrassingen komt te staan.”
Daar kwam bij dat zijn oom Ricus in de jaren 2011-2012 erg ziek was geweest en ook hij ging nadenken over de toekomst van het bedrijf. “Ik wilde het goed geregeld hebben richting de toekomst”, vertelt Ricus. Ze besloten er een coach bij te halen. “Voor dit soort zaken heb je iemand nodig van buiten, met een frisse blik. Iemand die het gesprek leidt. Een regisseur, zeg maar.”
Met de eerste adviseur hadden ze geen klik. “Hij richtte zich meteen op het financiële plaatje, terwijl wij juist de menselijke kant belangrijk vonden”, vertelt Han. “Het is een familiebedrijf. Daarnaast waren er vier overnamekandidaten; wij vonden het belangrijk dat eerst ieders kwaliteiten en ambities in beeld werden gebracht.”
“In ons proces waren familieleden betrokken, waardoor het erg belangrijk was dat er dingen konden worden uitgesproken. Daar heb je een coach voor nodig met wie het klikt”, vult Ricus aan. Hij geeft een voorbeeld. “Mijn schoonzoon is zogezegd van ‘de koude kant’. We hadden er onderling ook voor kunnen kiezen dat we hem erbuiten zouden laten, maar ook daarom heb je begeleiding van buitenaf nodig. Een coach maakt dingen inzichtelijk en daardoor maak je gefundeerdere beslissingen.”
Gesprekken
Ze kwamen uit bij een voormalige accountmanager van de Rabobank, die een eigen coachingsbedrijf was begonnen. In 2017 begonnen de eerste gesprekken, zowel één op één als gezamenlijk. “Dat was prettig, we bespraken zowel de menselijke als de zakelijke kant”, vertelt Han. “Welke rol en verantwoordelijkheden willen de overnamekandidaten op zich nemen? Hoe zien de overdragers dit? Daarbij moest er ook worden gekeken naar het financiële plaatje, zodat de jongere generatie het kon overnemen, maar de oudere generatie ook genoeg pensioen zou hebben.”
Daarnaast werden ook de partners van de overnamekandidaten uitgenodigd mee te doen in het gesprek en ook de familieleden die in het bedrijf op de loonlijst stonden. “Onze broer Willie heeft ook aan de wieg gestaan van het bedrijf en vervult nog steeds een belangrijke rol, terwijl onze zus Gertie sinds 2002 de financiële zaken op zich heeft genomen”, zegt Ricus. “Zij zijn dan wel werknemer, maar ze hebben beiden een belangrijk aandeel gehad in de groei en de ontwikkeling van ons bedrijf.”
Ze hebben een familiestatuut laten opstellen waarin belangrijke zaken zijn vastgelegd
Logischerwijs ging niet alles even vloeiend. “Daar zijn gesprekken ook voor”, zegt Ricus. “Hierdoor gaan de neuzen langzaam aan dezelfde kant op staan.” “Het is ook wel spannend”, vult Han aan. “Jong en oud denken toch anders. Dat ligt aan de tijd waarin je opgroeit, denk ik. De jeugd wil soms sneller en heeft een andere visie dan de oudere generatie.”
Relatief snel
De basis van het traject verliep relatief snel. Na een jaar werd de overname bekrachtigd bij de notaris. Hoe heeft het zo soepel kunnen verlopen? “Je moet de kracht van samenwerking inzien, anders blijf je hangen in details”, stelt Han. “Je wilt met z’n allen verder, dus het proces moet door. Het is van belang dat je op een bepaalde momenten zowel kleinere als grotere knopen doorhakt. Je kunt niet blijven hangen op bepaalde punten, want dat vertraagt de overname.”
Daarnaast is het belangrijk dat het bedrijf op orde is, voegt Ricus daaraan toe. “Het bedrijf moet financieel gezond zijn om stappen te kunnen maken. Wij zijn altijd blijven investeren. We hebben onroerend goed en het bedrijf is up-to-date. Dat is belangrijk, want een bank of Belastingdienst moet ook met de overname instemmen.”
Wij vonden het belangrijk dat eerst ieders kwaliteiten en ambities in beeld werden gebracht
Ze hebben een familiestatuut laten opstellen, waarin hun normen en waarden zijn vastgelegd, waarin de taakverdeling is beschreven en waarin staat wat te doen als iemand eruit wil stappen. “Je moet het zien als een leidraad voor het bedrijf”, zegt Han. “Het geeft ons houvast.”
Daarnaast hebben ze een STAK (stichting administratiekantoor) opgericht, te vergelijken met een raad van commissarissen. Mart en Ricus zitten in het bestuur, samen met de coach en de financieel adviseur. “Om de afspraken te waarborgen”, zegt Han.
Plek vinden
Toch zijn ze er nog niet. De handtekeningen bij de notaris zijn gezet, maar daarna begint het eigenlijk pas, benadrukt Ricus. “Iedereen moet langzaam zijn plek en rol gaan vinden” zegt hij. Zo merkt hij op dat hij het lastig vindt om los te laten. “Mijn broer Mart gaat daar pragmatischer mee om. Hij heeft al een stapje teruggedaan en woont ook niet meer bij het bedrijf. Als hij er niet is, krijgt hij minder mee van de zaken hier. Loslaten vind ik lastiger. Ik woon nog wel bij het bedrijf en werk nog volledig mee. Wij, als oudere generatie, hebben nu een meer adviserende rol gekregen. Daar moet je ook ingroeien.”
We bespraken met de coach zowel de menselijke als de zakelijke kant
“Je moet eerst loslaten voordat iemand anders het vast kan pakken”, zei hun coach het. Ricus glimlacht. “Dat is ook zo”, zegt hij. Die coach, die drie jaar lang met de familie in gesprek is geweest, heeft het bedrijf eind vorig jaar verlaten. “Dat hadden we ook zo afgesproken”, zegt Ricus. “Een coach moet een frisse blik houden, moet iemand zijn die er blanco in staat. Dat soort mijlpalen moet je van tevoren slaan, anders loopt het te lang door”, weet hij. Inmiddels hebben ze een nieuwe coach gevonden waarmee het klikt. “Het is niet dat we er nu zijn. Een helicopterview blijft belangrijk. Een blik van andere mensen blijf je gewoonweg nodig hebben.”
Ons bedrijf is zo breed, dat je gewoonweg niet overal verstand van kunt hebben
Communicatie
Elke maand zitten ze nu met de acht familieleden die in het bedrijf werkzaam zijn bij elkaar. Ze maken een agenda, notulen en een actielijst. “Zo horen we van elkaar wat er speelt, welke visie een ieder heeft en wie waar verantwoording voor neemt. Dat werkt prettig”, zegt Ricus. “De neuzen blijven zo dezelfde kant op wijzen. Communicatie is ontzettend belangrijk en zal ook altijd een aandachtspunt blijven.”
Han beaamt dat. “Ons bedrijf is zo breed dat je gewoonweg niet overal verstand van kunt hebben. Het is prettig dat iedereen zijn eigen specialisatie heeft. Alleen kun je dit bedrijf niet runnen. Dat maakt communiceren des te belangrijker. Het is ook gewoon fijn om te kunnen overleggen. Je wilt investeren en je moet er met z’n achten uit zien te komen. Als dat lukt, sta je als bedrijf ontzettend sterk.”
Op tijd beginnen
Terugkijkend op het proces zijn beiden blij met het eindresultaat. “De basis is veel sneller gelopen dan gedacht”, zegt Han. “Er zijn misschien dingen die ik achteraf anders had gedaan of waar je nu anders tegenaan kijkt, maar dingen lopen zoals ze lopen. Je maakt op een bepaald moment keuzes en daar moet je je daarna niet meer druk over maken.”
“We hebben het op het juiste moment gedaan”, zegt Ricus. “Soms hoor je wel eens verhalen dat de oude generatie al zeventig is. Ik ben blij dat wij niet zo lang hebben gewacht. De junioren moeten ook de kans krijgen om kapitaal op te bouwen binnen het bedrijf. Met zulke belangrijke dingen moet je op tijd beginnen.”
Loonbedrijf Kuunders
De broers Mart en Ricus kwamen uit een gezin van acht en op het melkveebedrijf van hun ouders was geen plek voor zoveel kinderen. Ze besloten in 1981 een loonbedrijf op te starten. In eerste instantie bestonden de werkzaamheden voornamelijk uit de verhuur van een trekker met chauffeur aan Van Rijsingen uit Helmond voor de oogst van conserven, en uit mest rijden, ploegen en zaaien en oogsten. Van lieverlee kwamen daar andere werkzaamheden bij, zoals mesttransport en ander agrarisch transport met walkingfloors en onderlossers, mestverwerking en een eigen akkerbouwtak. Het bedrijf teelt nu op 400 hectare akkerbouwgewassen.
Loonbedrijf Kuunders uit Deurne is een echt familiebedrijf geworden. Een derde van de dertig medewerkers is familie. Vanwege de leeftijd van de ondernemers, de vier junioren die met het bedrijf vooruit willen en de continuïteit van het bedrijf is de bedrijfsovername in 2017 in gang gezet.
