Deze uitzondering lijkt op die van de waterschappen, maar wijkt op onderdelen iets af. Overigens geldt voor álle gedragscodes in beginsel het volgende: ‘Alleen als er sprake is van aanwezigheid van beschermde soorten, dient gewerkt te worden volgens de gedragscode’. Dat betekent in de praktijk dat - als vooraf in kaart is gebracht waar géén beschermde soorten zijn - dat er op die plaatsen geen klepelverbod geldt. Het is daarom van belang dat opdrachtgevers als ‘terreinbeheerders’ hun te onderhouden areaal voorafgaand in kaart brengen, zodat bij aanbesteding voor iedereen duidelijk is waar met welke methode het onderhoud kan worden uitgevoerd. Zo kan jij een passende aanbieding doen en kom je niet tijdens het werk voor onaangename verrassingen te staan die niet waren ingecalculeerd.
Klepelen: ‘Nee tenzij’
Het uitgangspunt voor het gebruik van een klepelmaaier in de gedragscode soortenbescherming voor gemeenten is ‘Nee tenzij’. De klepelmaaier mag onder de vrijstelling van deze gedragscode slechts worden toegepast om een aantal veiligheidsredenen. Hier een beknopte weergave van de randvoorwaarden en uitzonderingen.
Voor het klepelen gelden de volgende (rand)voorwaarden:
- Maai-zuigcombinaties (direct afvoer maaisel) zijn het uitgangspunt;
- Ecologisch deskundige onderbouwt gebruik klepelmaaier in Ecologisch Werkprotocol;
- Afstelling klepelmaaier op minimale maaihoogte van 10 cm;
- Klepelmaaier technisch uitrusten t.b.v. minimale negatieve effecten (bijv. Y-klepels);
- De werksnelheid is max. 5 km/u.
Klepelen mag:
- De eerste 1.5 m. om onveilige situaties op de bermstrook en zichthoeken (kruisingen) langs openbare wegen te voorkomen;
- Om onveilige situaties op onderhoudspaden te voorkomen;
- Om onveilige situaties op steile (dijk)taluds en/of dijken met een beperkte draagkracht te voorkomen;
- Plasdrasoevers langs (water-)wegen en onderhoudspaden.
Zie bijlage 7 van de gedragscode in de bijlage voor de details, de afwegingen en ecologische onderbouwing voor een aantal specifieke beschermde dieren en planten.
Gedragscodes alleen van toepassing bij aanwezigheid beschermde soorten
Met het werken volgens een gedragscode wordt een omslachtige Omgevingsvergunningprocedure voorkomen. Dat is fijn, maar wat vaak onvoldoende wordt belicht of gewoon onbekend is, is dat het werken volgens een gedragscode uitsluitend noodzakelijk is als er beschermde soorten (dieren en planten) aanwezig zijn. Dat geldt voor de gedragscode van gemeenten, maar dus ook voor die van waterschappen en andere ‘terreinbeheerders’. Daarom pleit Cumela ervoor dat alle opdrachtgevers de aanwezigheid van beschermde soorten in hun te beheren areaal zélf in kaart brengen. Zo komt in beeld welke gebieden potentie hebben voor ecologisch beheer en waar de klassieke wijze van onderhoud in stand kan worden gehouden.
We zien hier in de praktijk gelukkig al enkele goede voorbeelden van. Maar ook zijn er opdrachtgevers die kiezen voor een generiek klepelverbod, dit verschilt sterk per regio.
Er zijn ook opdrachtgevers die de verantwoording voor het vooraf (voor aanbesteding) in kaart brengen volledig bij de aannemer leggen. Dit is wat Cumela betreft onwenselijk. Lang niet alle Cumelabedrijven beschikken over een eigen ecoloog. Deze expertise moet vaak extern worden ingehuurd. Het is efficiënter en zorgt voor een gelijk speelveld als opdrachtgevers dit zelf regelen. Je kunt dan een passende aanbieding maken en de risico’s goed inschatten. Dat geldt uiteraard voor nieuwe, maar zeker ook voor lopende contracten. Mogelijk is er sprake van onvoorziene wijzigingen waarmee je bij aanbesteding geen rekening kon houden. Het is daarom van belang dat je over de gevolgen van de gedragscode met je opdrachtgevers in gesprek gaat, zodat je weet wat er van jou wordt verwacht. Eventueel helpt Cumela je graag bij de voorbereiding van een dergelijk gesprek.
Ecologisch beheer motiveert Cumelasector
Cumela-ondernemers zijn praktisch, vindingrijk en oplossingsgericht. Ook de maatschappelijke uitdaging van ecologisch beheer wordt voortvarend opgepakt. Mensen worden opgeleid en nieuwe technieken worden ontwikkeld. Nieuwe maai- en afvoermethoden of verbetering van klassieke technieken zijn er volop. Zelfs GPS-. camera- en drone-technologie en het gebruik van artificial intelligence doen hun intrede. Ook wordt nader onderzocht wat het effect is van klassieke maaimethoden zoals klepelen, om te bepalen in welke situaties die techniek ecologisch ook of juist wél verantwoord is. Allemaal om flora en fauna te sparen, mee te helpen aan het vergroten van de biodiversiteit en tegelijk efficiënt en veilig de openbare ruimte te kunnen blijven onderhouden.
Cumela volgt de ontwikkelingen nauwgezet en neemt actief deel aan gesprekken met overheid en opdrachtgevers. Wij zien het als onze taak en verantwoording om als sector bij te dragen aan het versterken van de biodiversiteit met oog voor praktijk en realiteit.
Handboek, werkprotocol en webinar
De gedragscode soortenbescherming voor gemeenten 2025 is tot stand gekomen in samenspraak met een uitgebreide klankbordgroep van ecologen, projectleiders, beleidsmedewerkers, beheerders en uitvoerders van gemeenten en groenbedrijven.
Bij deze gedragscode is een HANDBOEK SOORTENBESCHERMING opgesteld bestaande uit de gedragscode, de handleiding voor implementatie en gebruik en een toelichting op het ECOLOGISCH WERKPROTOCOL met voorbeelduitwerkingen. Het handboek en het protocol zijn verkrijgbaar bij Stadswerk.
Wil je meer weten over de wijzigingen in de gedragscode, de juiste toepassing ervan en het opstellen van een ecologisch werkprotocol, dan kun je tegen betaling deelnemen aan een van de Webinars die Stadswerk organiseert. De eerste is op 30 juni a.s. van 10-12 u.
Van Cumela mag je verwachten dat we binnenkort een uitgebreidere toelichting verzorgen over de Gedragscodes in de praktijk. We ondersteunen jou indien gewenst en stemmen met opdrachtgevers af indien nodig.
