Project:
Aanleg vloedmoeras Noordma
Opdrachtgever:
Prolander
Looptijd:
April 2024 tot april 2025
Aannemer:
Van der Meer, Scharnegoutum
Werkzaamheden:
Verwijderen bouwvoor 30 hectare landbouwgrond van het in totaal circa 60 hectare grote project, aanleg dijken rondom het gebied, realisatie kunstwerken (bruggen, gemalen, vistrap en stuwen). Aanleg watergangen, natuurgebied, beverkades en uitzichtpunt. Verleggen kabels en leidingen en stabiliseren NAM-gasleiding. Aanleg nieuwe toegangsweg en wandel- en fietspaden.
Typerend voor de gang van zaken is het overleg dat begin december plaatsvindt op de nieuw te realiseren ontsluitingsweg. Vanuit de opdrachtgever is er een dichtheidsmeting uitgevoerd om te kijken of de definitieve asfaltlaag al kan worden aangebracht. Uitvoerder Uitzen van der Wier geeft aan dat het kantje boord zal zijn, omdat de duikers nog maar net zijn geplaatst. “We hebben de verhoging stapsgewijs met vulzand opgehoogd en extra ingewaterd en verdicht”, vertelt hij. “Het kan zijn dat we toch beter een tijdelijke asfaltlaag kunnen aanbrengen voor de omwonenden. Dan hoeven ze niet over het puinpad en kunnen we de oorspronkelijke toegangsweg verwijderen”, legt hij uit. Er zit druk op, omdat het al begin december is en de asfaltcentrales over niet al te lange tijd sluiten. Van der Meer heeft zijn werk blijkbaar zo goed gedaan dat het asfalt er toch nog voor de kerst op kan.
De werkzaamheden moesten allemaal binnen de gestelde afspraken voor goed natuurbeheer gebeuren
Het verwijderen van de bouwvoor was de grootste klus en in het verlengde daarvan het dempen van oude watergangen en het aanleggen van nieuwe watergangen plus de omdijking van het gebied. Het moest ook nog allemaal binnen de gestelde afspraken voor goed natuurbeheer gebeuren. “We zijn begin mei in het broedseizoen gestart en door goede voorbereidingen en goede afspraken konden we voortvarend starten”, vertelt Jan van der Meer. Uitzen vult aan dat er vooraf was gemaaid, het gedeelte bos bij het Zuidlaardermeer al was gekapt en er een vleermuisscherm was geplaatst. “Hierdoor konden we op veel plekken direct aan de slag”, vertelt hij. Daarbij werd samen opgetrokken met natuurbeheerders en ecologen. “Daarmee voorkwamen we problemen en konden we vooraf de beste routing vaststellen.”
Dat was ook nodig, want het project werd aangenomen op prijsinschrijving. “Dat betekende dat we het moesten hebben van een goede efficiëntie”, vertelt Jan. Praktisch gezien betekende dat een optimale routing van het binnen het project verwerken van alle vrijkomende zand- en veengrond met zo weinig mogelijk voertuigbewegingen en zo kort mogelijke afstanden. “Twee keer oppakken of later nog een stuk pakken en de grond over grote afstand vervoeren paste niet”, zegt Uitzen daarover. “Dat betekende dus in de uitvoering er continu bovenop zitten en aan de hand daarvan de voortgang bijsturen. Het was continu puzzelen en vooruitdenken, maar dat is gelukt.”
Wij hebben bij het opschonen van de te dempen watergangen tegelijk de bodemgesteldheid extra gecheckt
Jan legt uit dat ze vooraf de bodemgesteldheid van het gebied goed hebben bestudeerd en de mogelijke routings en werkwijzen hebben vastgesteld. Daarbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de eigen 3,50 meter brede rijplaten en draglineschotten. “Wij hebben bij het opschonen van de te dempen watergangen tegelijk de bodemgesteldheid extra gecheckt”, zegt Uitzen. “Onze medewerkers merken dan vanuit hun ervaring wat er kan en welke maatregelen waar nodig zijn.”
Uitzen vult aan dat dit ook paste bij de wens van de opdrachtgever om de ondergrond zo weinig mogelijk te berijden. “We trokken samen op met natuurbeheerders en speelden zo ook goed in op hun wens van zo weinig mogelijk grondroering. Daarvoor werd de oorspronkelijke weg door het gebied zoveel mogelijk benut.”
De zandkoppen waren archeologisch gezien verdacht en daarom mocht de bouwvoor hier niet worden afgegraven
In het hoofdzakelijk uit veen bestaande gebied zitten meerdere zandkoppen. Die zandkoppen waren archeologisch gezien verdacht. Daarom mocht Van der Meer de bouwvoor hier niet afgraven. De desbetreffende locaties zijn van tevoren duidelijk in het machinebestand van de kraan gezet. “Bij het graven van de slenk doorkruisten we de zandkoppen wel, dus ging dit onder begeleiding van de archeologen”, vertelt Uitzen. Er is ook het een en ander gevonden. “Je weet dat nooit van tevoren”, zegt Jan. “Het zet een rem op de capaciteit, maar in goed overleg met de archeologen en de opdrachtgever konden we hier met elkaar een weg in vinden.”
Last but not least speelde de efficiëntie bij het verwerken van de vrijkomende zand- en veengrond in de aan te leggen dijken en kunstwerken een rol. “Ook hier werkten we gericht laagsgewijs en wisten we uit ervaring hoeveel we moesten aanbrengen om na verdichting (veen) in één werkgang goed uit te komen”, vertelt Jan. Dat scheelde een nabewerking en extra werkgangen. Naast uiteraard de long-reach-rupsgraafmachines zette Van der Meer hier bewust de eigen bulldozers voor in. “Die vervoeren, profileren op 3D-GPS en verdichten in één werkgang. Daarmee hebben we ook op dit project een flinke efficiëntieslag gemaakt in capaciteit en kwaliteit.”
Naast het ontgronden en de aanleg van watergangen voerde Van der Meer ook andere werkzaamheden uit, zoals kabels en leidingen verleggen, de grote duikers, de wandelpaden en de nieuwe toegangsweg. Dat maakt dat alle facetten van het werk in dit project aan bod komen. Net voor de kerst hoopte Van der Meer de nieuwe toegangsweg gereed te hebben. Daarmee is het project nagenoeg afgerond. Rest nog de realisatie van de twee gemalen en in het voorjaar volgen ook nog de cultuurtechnische werkzaamheden die in de winter niet kunnen worden uitgevoerd. Dan is Noordma definitief omgevormd in een doorstroommoeras.
