Dit wordt veroorzaakt door een structurele onevenwichtigheid in de SDE++-regeling. De huidige systematiek van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) benadeelt zonne-energieprojecten die actief curtailen – het tijdelijk inperken van productie bij een negatieve stroomprijs – doordat het correctiebedrag kunstmatig verhoogd wordt, zonder dat het verlies aan zonne-energieproductie wordt gecompenseerd.
Perverse dynamiek
De huidige methode om het correctiebedrag in de SDE++-regeling te bepalen, is ondoorzichtig en creëert volgens experts een oneerlijke situatie. Wanneer exploitanten van zonnedaken hun productie beperken – curtailment – op momenten met negatieve stroommarktprijzen, krijgen ze gemiddeld een hogere prijs per kilowattuur voor de wél geproduceerde stroom.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) gebruikt deze verhoogde marktprijzen echter om het correctiebedrag vast te stellen. Dit correctiebedrag is essentieel in de bepaling van de SDE-subsidie die alle exploitanten van zonnedaken (en zonneparken) ontvangen. Het gaat ook mis als het correctiebedrag geen correcte weergave is van de marktwaarde in een jaar. Door het kunstmatig verhoogde correctiebedrag ontvangen alle exploitanten dan minder subsidie, terwijl degenen die aan curtailment doen ook nog eens over aanzienlijk minder kilowatturen subsidie krijgen.
Experts benadrukken dat de overheid profiteert van deze marktoptimalisatie, terwijl de exploitant dus het volledige volumeverlies draagt. ‘Het correctiebedrag zou idealiter moeten worden vastgesteld op basis van een scenario waarin geen actieve curtailment plaatsvindt of waarin de behaalde marktopbrengsten worden gekoppeld aan het productievolume vóór curtailment. Alleen dan wordt de onrendabele top op neutrale wijze vastgesteld en wordt de marktwaarde van zonnestroom niet vertekend door gedrag dat vanuit netperspectief alleen maar gewenst is.
SDE++-systematiek
Om de problematiek goed te begrijpen, is het belangrijk te weten hoe de SDE++-regeling werkt. De SDE++, en haar voorgangers, vergoedt het verschil tussen het basisbedrag (red. ook wel fasebedrag genoemd) en het correctiebedrag. Het basisbedrag reflecteert de productiekosten van hernieuwbare energie en staat 15 jaar vast, terwijl het correctiebedrag de gemiddelde marktwaarde van de opgewekte energie weerspiegelt en jaarlijks wordt aangepast.
Het idee achter deze systematiek is dat de subsidie alleen de ‘onrendabele top’ van hernieuwbare-energieprojecten dekt. Het correctiebedrag is dus een cruciale factor die bepaalt hoeveel subsidie een exploitant daadwerkelijk ontvangt.
Onrealistisch correctiebedrag
Experts geven aan dat bovenstaande situatie leidt tot een nadelig verschil van 1,7 cnt /kWh. Dit verschil van 1,7 eurocent per kilowattuur lijkt wellicht klein, maar voor grootschalige zonnedaken vertegenwoordigt dit een aanzienlijk bedrag dat hard nodig is om onder de huidige marktomstandigheden een gezonde exploitatie te kunnen draaien. Het betekent in de praktijk dat de meeste zonnedaken de maximale subsidiebedragen uitgekeerd zouden moeten krijgen.
De rekenmethodiek van PBL sluit niet langer aan bij de volatiliteit van de energiemarkt die we de afgelopen jaren zien. Het gevolg kan zijn dat projecteigenaren curtailment gaan heroverwegen. En precies dit creëert een paradoxale situatie: terwijl curtailment een belangrijk instrument is om het elektriciteitsnet te balanceren en overbelasting te voorkomen, wordt het door de huidige subsidieregeling ontmoedigd. Dit kan op termijn leiden tot meer instabiliteit in het net en hogere kosten voor netbeheerders. De volatiliteit op de onbalansmarkt wijst op een toenemende behoefte aan flexibiliteit in het systeem. Het is gek dat RVO juist nu curtailment steeds vaker nodig zal zijn, dit actief ontmoedigt door de wijze waarop de SDE++-correctiebedragen worden vastgesteld.’
Impact op investeringen
De huidige rekenmethodiek is bovendien niet alleen nadelig voor bestaande zonne-energieprojecten, maar kan leiden tot verminderde investeringen in nieuwe zonne-energieprojecten. De investeringen in nieuwe zonne-energieprojecten lopen sowieso al terug door het afnemend sentiment.
Meerdere experts hebben een oproep gedaan aan RVO en beleidsmakers om dit aan te passen.
