Visser Milieu voert bodemsaneringswerken uit voor een breed scala aan opdrachtgevers. Dit jaar heeft het bedrijf daarbij ook de grondwatersanering opgepakt. In dit geval werd Visser ingehuurd voor de grondsanering bij een uitbreiding van een fabriekspand in Helmond. Het was bekend dat de grond op dat fabrieksterrein was verontreinigd met PFAS, onder andere met de variant GenX. De bekende draaiboeken gaan dan werken, waarbij Visser Milieu de werkzaamheden volgens het saneringsplan, BRL7000 en BRL 6000 oppakt. In dit specifieke geval werd een flinke mate van PFAS- en GenX-verontreiniging vastgesteld. Zoveel mogelijk grond werd binnen het project hergebruikt en een deel dat niet op de locatie kon worden toegepast, is volgens de geldende procedures als PFAS-bevattend afval afgevoerd naar erkende verwerkers.
De grond op dat fabrieksterrein was verontreinigd met PFAS, onder andere met de variant GenX
Het grondwater was ook vervuild met PFAS, dus daar lag een serieus probleem. De normale toegestane procedure bij bronbemaling is het met PFAS verontreinigde water injecteren in de directe omgeving in dezelfde bodemlaag (met dezelfde vervuiling). In dit specifieke geval ging het om een gebied met een relatief hoge grondwaterstand waarbij in de ondergrond storende lagen zaten, met daarbij ook veen- en leemlagen. Concreet betekende dit dat het injecteren van bronwater in de nabije omgeving lastig was. “Vanwege de storende lagen konden we niet direct injecteren in de bovenlaag zonder de kans dat het aan de oppervlakte omhoog kwam”, vertelt Joris Visser. Een oplossing was dieper injecteren, maar dat was op dat project ook geen oplossing, omdat je dan diep zou moeten injecteren in lagen die vrij van PFAS-verontreiniging zijn. “We zouden voor een goede waterdoorlatende laag ten minste twintig meter diep moeten injecteren”, vertelt Joris. Een laatste theoretische oplossing was het afvoeren van het verontreinigde water. Dat was gezien de hoeveelheid - vijf tot vijftien kuub per uur, zeven weken lang - praktisch nagenoeg niet te realiseren.
Omdat deze problematiek op meer plekken opduikt, besloot Visser zelf een installatie te ontwikkelen om PFAS uit het water te halen. Er zijn al proeven gedaan met dergelijke installaties die zich in de praktijk hebben bewezen. Een systeem op basis van actieve kool (poeder of granulaat) wordt momenteel gezien als de meest effectieve, werkbare en betaalbare methode om PFAS te verwijderen uit afvalwater, grondwater en drinkwater. Visser koos daarvoor en breidde de eigen waterreinigingsinstallatie uit met een actieve-koolreiniging, die de grote aanvoer van verontreinigd water voor dergelijke bronbemalingsprojecten aan zou kunnen. De moeilijkheid zat hem met name in de lage lozingsnorm. Joris: “Voor standaardstoffen gelden lozingsnormen van enkele microgrammen per liter, maar voor PFAS werken we met lozingsnormen van nanogrammen per liter.”
Visser breidde de eigen waterreinigingsinstallatie uit met een actieve-koolreiniging met voldoende capaciteit
Een dergelijke installatie is niet officieel bekend en erkend. Dat betekende dat Visser Milieu vooraf de nodige hobbels moest nemen om de praktijkproef te mogen uitvoeren. Na het nodige overleg met de vergunningverlenende instanties lukte dat. Eerst werd er op locatie een proefopstelling geplaatst, zodat door middel van analyses kon worden aangetoond dat het reinigen van PFAS-houdend water mogelijk was. Dat pakte goed uit. “Als het niet zou lukken, hadden we een serieus probleem gehad, want dit was immers (naast het afvoeren van het water; red.) de enige optie voor dit project”, vertelt Joris. De installatie draaide daarna in juni en juli volop op het project en daarbij werden wekelijks het ingaande bronbemalingswater en het vrijkomende gereinigde water gemeten en geanalyseerd. “We hadden er alle vertrouwen in dat we ons systeem goed hadden doorgerekend, maar het is natuurlijk altijd afwachten wat het daadwerkelijke effect is”, zegt Joris. De gemeten PFAS- en GenX-verontreiniging daalde van 1400 nanogram per liter tot onder één nanogram per liter. “Dat ligt ruim onder de norm en daarmee is het uitkomende water zelfs geschikt als drinkwater”, aldus Joris. Voor de beeldvorming: voor GenX-verontreiniging wordt door het RIVM een drempelwaarde aangegeven van 150 nanogram per liter. Er zijn volgens Visser nog geen officiële lozingsnormen bekend voor PFAS.
De gemeten PFAS- en GenX-verontreiniging daalde van 1400 nanogram per liter tot onder één nanogram per liter
De weken erop bleef de waarde onder die één nanogram GenX per liter gehandhaafd zonder dat de actieve kool hoefde te worden ververst. “Daarmee hebben we onze doelstelling gehaald en heeft de uitbreiding van deze fabriekshal kunnen doorgaan”, stelt Joris vast. Om de hoeveelheid te onttrekken en te zuiveren water zoveel mogelijk te beperken, paste Visser verticale drainage toe om tot net onder de fundatie te bemalen. De PFAS die in de actieve kool in de reinigingsinstallatie achterblijft, voert Visser af naar een daarvoor geschikte verbrandingsoven.
Visser kijkt intussen al verder. “Met deze praktijkkennis is het zaak dat deze methode bekend wordt onder beleidsmakers. Daarmee kunnen we projecten die vastlopen op PFAS-verontreinigingen in het grondwater vlottrekken”, zegt Joris. Hij voegt daaraan toe dat deze methode van reinigen en afvoeren van water van drinkwaterkwaliteit naar het oppervlaktewater zelfs goedkoper is dan het injecteren van verontreinigd bronbemalingswater in de bodem. Visser gaat deze methode vanaf nu inzetten op de eigen projecten en op huurbasis op projecten. Als de marktvraag groot wordt, overweegt het bedrijf desgewenst het systeem ook voor derden te gaan bouwen. Joris sluit treffend af met de opmerking dat het bedrijf met deze methode Nederland toch weer een beetje schoner maakt. “Het is onze verantwoordelijkheid om er op alle mogelijke manieren voor te zorgen dat we de wereld schoner doorgeven aan de volgende generatie. Wij dragen hier graag een steentje aan bij.”
