Bij veel werkzaamheden in de sector komt een groene reststroom vrij. Denk aan slootmaaisel, bermgras, snoeihout en takken. Vaak regelt het cumelabedrijf de afvoer hiervan. Er zijn ook bedrijven die de reststromen op het eigen bedrijfsterrein opslaan. Weer andere nemen partijen in van derden, zoals hoveniers. Van deze reststromen kan een nuttig product worden gemaakt: compost.
Compost is honderd procent biologisch. Het is afkomstig van groene reststromen en je kunt het gebruiken als bodemverbeteraar voor landbouwgronden. Door compost aan de bodem toe te voegen, gaat de vruchtbaarheid omhoog, sla je voedingsstoffen op voor planten en klitten bodemdeeltjes beter aan elkaar. Zo kan de bodem meer water vasthouden. Betere bodems helpen planten en gewassen. Op hun beurt halen die CO2 uit de atmosfeer.
Wat regel je?
Voor het opslaan van reststromen (afval) en de verwerking hiervan op je bedrijfslocatie heb je diverse toestemmingen nodig van de gemeente. Ook is het composteren van berm- en slootmaaisel een vergunningplichtige activiteit. Dat is het onder de huidige regelgeving, die tot 31 december 2023 geldt, maar ook onder de Omgevingswet vanaf 1 januari 2024. Zonder een omgevingsvergunning milieu mag je niet composteren. Vaak wordt via een akoestisch onderzoek en een geuronderzoek vastgesteld of je aan de regels voldoet.
Op deze vergunningplicht bestaat een uitzondering: wanneer sprake is van compostering van ten hoogste 600 kubieke meter groenafval ontstaan bij werkzaamheden die buiten de inrichting zijn verricht door degene die de inrichting drijft of niet afkomstig zijn van buiten de inrichting. In dat geval valt de activiteit onder de algemene regels uit het Activiteitenbesluit milieubeheer en voldoet een melding. Composteren van groenafval dat afkomstig is van derden kan dus niet met een melding worden geregeld. Na 1 januari 2024 verandert het Activiteitenbesluit in het Besluit activiteiten leefomgeving. Het composteren van reststromen moet ook voldoen aan het bestemmingsplan. Tenzij het specifiek is geregeld in het bestemmingsplan betekent dit dat het opslaan van reststromen en het composteren hiervan binnen het bestemmingsvlak van je bedrijf moet plaatsvinden. Zomaar composteren op een agrarisch perceel mag in principe niet.
Met het toepassen van compost zorg je voor een betere biodiversiteit, waterregulering, koolstofopslag en bodemstructuur
Eisen Activiteitenbesluit
Bij het composteren van groenafval gelden een aantal eisen om uitloging van vloeistoffen naar de bodem te voorkomen. Zo dek je de compostering af van 1 september tot en met 31 maart. Ook moet die op een absorberende laag van minstens vijftien centimeter liggen. Deze laag moet minstens 25 procent organisch materiaal bevatten, zoals stro of turf. Als alternatief kun je zorgen voor een specifieke vloer waarop het composteren kan plaatsvinden.
Ten aanzien van geur geldt de verplichting dat de compostering op minimaal vijftig meter van een geurgevoelig object in het buitengebied ligt. De afstand van de compostering tot een geurgevoelig object binnen de bebouwde kom bedraagt ten minste honderd meter.
Wet natuurbescherming
Tijdens het composteringsproces komt stikstof vrij en dat betekent dat hiervoor de regels vanuit de Wet natuurbescherming gelden. In het kader daarvan heb je een natuurvergunning nodig, want deze activiteit is vaak vergunningplichtig. Dat is omdat er mogelijke negatieve effecten door stikstofdepositie kunnen optreden in nabij gelegen Natura 2000-gebieden. Uit de praktijk weten wij dat ondernemers, maar ook handhavers dit niet altijd goed op het netvlies hebben.
Registratie
Voor het ontvangen van reststromen op je locatie regel je de nodige registraties. Denk aan het verwerkersnummer van het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA) en de VIHB-registratie om zelf ook afvalstoffen te kunnen vervoeren.
Productveiligheid
De geproduceerde compost moet aantoonbaar voldoen aan de relevante eisen uit de meststoffenwetgeving. Anders wordt de toepassing ervan aangemerkt als ‘het storten van afvalstoffen buiten een inrichting’. Dit is niet toegestaan.
Composteren van groenafval dat afkomstig is van derden kan dus niet met een melding worden geregeld
Samenvattend regel je voor het composteren dat:
- je de toestemmingen bij de gemeente hebt;
- je een omgevingsvergunning milieu hebt;
- de inrichting voldoet aan het bestemmingsplan;
- je voldoet aan de eisen uit het activiteitenbesluit;
- je een natuurvergunning hebt;
- je een goede registratie hebt;
- je voldoet aan meststoffenwetgeving;
Composteren voor klanten
Er zijn cumelabedrijven die voor klanten composteren, op locatie van de klant. Op zich een prima activiteit om geld mee te verdienen. Wees je er echter van bewust dat ook de klant alles wat we hiervoor noemden voor elkaar moet hebben.
Vrijstellingsregeling plantenresten
Je kunt er ook voor kiezen om groene reststromen uit het werk toe te passen zonder te composteren. Dit kan dankzij een vrijstellingsregeling. Die regelt dat dit niet onder het stortverbod van afvalstoffen valt. Specifiek gaat het dan om het toepassen van bermmaaisel, landbouw- en bosbouwmateriaal en heideplagsel en -maaisel. Deze reststromen mag je in de directe omgeving van de locatie waar ze zijn vrijgekomen toepassen op of in de bodem. Pas je die ergens anders toe, dan geldt dat dit moet op een perceel binnen vijf kilometer van de locatie van herkomst.
Alleen onverdacht en schoon materiaal valt onder de vrijstelling. Het mag niet bijdragen aan de verspreiding van nutriënten en zware metalen. Pas vooral op voor de aanwezigheid van zwerfafval in bermmaaisel. Houd er daarnaast rekening mee dat de hoeveelheid materiaal in een ‘evenwichtige verhouding’ moet staan met de omvang van het te ontvangen perceel. Deze vrijstellingsregeling blijft ook na 1 januari 2024 onder de Omgevingswet van toepassing.
Al met al een behoorlijk aantal regels om aan te voldoen. Zorg dat je voor het uitvoeren van de werkzaamheden op de hoogte bent van de geldende regels en hieraan voldoet.
