Zowel bij mens als dieren zorgt contact met brandharen van eikenprocessierupsen (EPR) voor gezondheidsproblemen. Nesten die nu door de storm Ciara op veel plaatsen op de grond te vinden zijn. "Doordat er vorig jaar zulke grote aantallen nesten gevormd zijn en er een tekort aan bestrijdingscapaciteit was, zijn veel nesten niet opgeruimd", zo licht het kenniscentrum EPR toe. Dat zorgt er ook nog eens voor dat er meer nesten op de grond liggen dan normaal gesproken het geval zou zijn.
Gezondheidsrisico
Hoewel er geen levende rupsen meer in de nesten zitten, vormen ze wel degelijk een gezondheidsrisico. De rupsen hebben zich namelijk diverse keren in de nesten verveld waarbij iedere keer zo’n 700 duizend brandharen per rups in het nest achter zijn gebleven. Deze brandharen kunnen nog jarenlang gezondheidsklachten bij mens en (huis)dier geven als ze ermee in aanraking komen.
Een kind liep onlangs letsel op door het oppakken van een afgewaaid nest. De afgelopen dagen waren er ook meldingen van honden die in en uit de bomen gevallen nesten gehapt hadden. Honden kunnen stikken door zwellingen van de tong indien een dierenarts niet direct ingrijpt. De brandharen in de tong van een hond of kat kunnen voor afsterving van de tong zorgen. Daarnaast kunnen ze ernstige ontstekingen van tongweefsel en mondslijmvlies ontwikkelen. Het is daarom belangrijk om alert te zijn en huisdieren weg te houden bij eikenbomen en bermen waar oude nesten nog hangen of liggen. Ook buiten lopende paarden kunnen ernstig letsel in hun mond oplopen, mogelijk zelfs met dusdanige kolieken dat ze eraan kunnen overlijden.
Herkenning van de nesten
Eén van de problemen met de afgevallen nesten is dat mensen ze niet herkennen. Als de nesten in de bomen hangen zien ze er wit-grijsachtig uit en zijn de spinsels te herkennen. De afgevallen nesten zijn echter veelal bruinzwart van kleur. Dit komt door de vele uitwerpselen van de rupsen gemengd met de vervellingshuidjes die aan het verteren zijn. De uitwerpselen worden wel eens voor eitjes aangezien, maar die worden niet in de nesten afgezet. De vlinders zetten hun eitjes op de takken van de eik af. Hieronder staan diverse voorbeelden van oude en/of afgewaaide nesten.
Verwijderen van afgevallen nesten
Hoe ga je om met afgevallen nesten? Allereerst is het belangrijk om niet in contact te komen met de nesten. De enige veilige manier is de afgevallen nesten door een bestrijdingsbedrijf te laten verwijderen. Er zijn strikte beschermende richtlijnen opgesteld voor alle partijen in de afvalverwerkingsketen. We raden daarom consumenten ten zeerste af om de nesten zelf te vervoeren, zelf te verpakken of er enige andere handeling mee uit te voeren. "Door het nest te verplaatsen verspreid je de brandharen verder in de omgeving", aldus het kenniscentrum.
Het advies wat je kunt geven als directe verwijdering niet mogelijk is: wanneer een bestrijdingsbedrijf niet op korte termijn in staat is het afval op te halen, adviseren we je tijdelijk de directe omgeving van het afval af te schermen voor contact met mens en dier. Dit kan al door een kruiwagen of grote plantenpot met de holle zijde naar beneden over het nest te plaatsen. Eventueel kan een nest ter plekke begraven worden. Dit moet dan wel minimaal twintig centimeter diep gebeuren. Uit een eerder experiment bleek dat brandharen die vijf tot zeven jaar begraven hadden gelegen nog steeds actief waren."
Let op bij snoeien en opruimen van takmateriaal
Door de storm kunnen takken van de boom afbreken of hele bomen omwaaien. Bij het opruimen daarvan moet rekening gehouden worden met de aanwezigheid van oude nesten. Dit geldt overigens ook voor de reguliere snoeiwerkzaamheden bij eiken door groenbeheerders. In de zomer aangetaste eiken vormen ook in de winterperiode gezondheidsrisico’s voor de uitvoerenden. Onder geen enkel beding mogen nesten met een takkenversnipperaar verwerkt worden.
Maaien in de buurt van eiken
Bij het maaien van bermen of grasvelden onder of in de buurt van eiken dient er ook rekening gehouden te worden met oude nesten. Het lastige is natuurlijk dat de nesten overgroeid worden en daardoor minder zichtbaar zijn.
Kijk voor meer dan 100 vragen en antwoorden met betrekking tot de eikenprocessierups op Processierups.nu.
