Met de komst van de Wet werk en zekerheid werd op 1 juli 2015 de transitievergoeding geïntroduceerd. Werknemers hebben recht op deze transitievergoeding als de arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever wordt beëindigd of niet wordt voortgezet. Het is een maatregel die voor de kleine werkgevers (financieel) ingrijpend is, omdat de hoogte van de transitievergoeding niet afhankelijk is van de grootte van de werkgever. Een voorbeeld: een werknemer die dertig jaar bij jou in dienst is, zou bij een bedrijfsbeëindiging recht hebben op een transitievergoeding berekend op basis van een derde deel van zijn dienstjaren, ofwel een transitievergoeding ter hoogte van tien maandsalarissen.
Voor de berekening van het aantal werknemers is niet van belang of de werknemer een tijdelijk dan wel een vast contract heeft
De overheid wil voorkomen dat werkgevers die door pensionering zijn gedwongen hun onderneming te staken privévermogen moeten aanwenden om een transitievergoeding aan hun werknemers te betalen. Daarvoor kunnen ze een compensatie aanvragen bij het UWV. Dit is geregeld in de Wet arbeidsmarkt in balans. Voor de berekening van het aantal werknemers, om te bepalen of je een kleine werkgever bent, is het niet van belang of de werknemer een tijdelijk dan wel een vast contract heeft. Deze compensatieregeling is vanaf 1 januari 2021 in werking getreden.
Redenen van beëindiging
Er zijn twee situaties waarin compensatie van betaalde transitievergoedingen aan de orde kan zijn:
- De reden van de bedrijfsbeëindiging is gelegen in het (binnen zes maanden) bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd van de ondernemer en er is geen opvolger.
- Bij overlijden geldt dat de erfgenamen of medewerkers binnen twaalf maanden na het overlijden van de werkgever een verzoek moeten hebben gedaan om toestemming te geven bij UWV of kantonrechter voor het opzeggen van de arbeidsovereenkomst.
Een andere reden om in aanmerking te komen voor de compensatieregeling transitievergoeding is als de werkgever door ziekte niet door kan of kon gaan met het voeren van zijn bedrijf. Dit onderdeel is niet in werking getreden per 1 januari 2021 en de (nieuwe) ingangsdatum is nog niet bekend. Dit heeft te maken met onduidelijkheden die nog bestaan over de beoordeling bij ziekte en vraagt om nadere uitwerking door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Er zijn twee situaties waarin compensatie van betaalde transitievergoedingen aan de orde kan zijn
Voorwaarden compensatie
Onder de volgende voorwaarden kom je in aanmerking voor deze compensatie:
- Voor in elk geval één werknemer heeft UWV toestemming gegeven om de arbeidsovereenkomst op te zeggen door (voorgenomen) bedrijfsbeëindiging. Als het UWV geen toestemming geeft, kan de werkgever naar de rechter stappen. Als de kantonrechter vervolgens de arbeidsovereenkomst wegens bedrijfseconomische redenen ontbindt, is ook aan deze voorwaarde voldaan. Voor de overige werknemers hoef je geen ontslagaanvraag in te dienen en kan het dienstverband worden beëindigd met wederzijds goedvinden door middel van een vaststellingsovereenkomst.
- Het moet gaan om een kleine werkgever. Daarvan is sprake als er maximaal 24 werknemers in dienst waren in de tweede helft van het kalenderjaar voorafgaand aan het kalenderjaar waarin het verzoek om de toestemming of ontbinding is ingediend. Ook de werknemers met een tijdelijk dienstverband tellen hierbij mee. Uitzendkrachten en payrollwerknemers tellen niet mee bij het berekenen van het aantal werknemers, want zij staan niet op de loonlijst.
- De transitievergoeding is betaald binnen negen maanden aan de werknemer(s) na de datum van de ontslagvergunning of de datum waarop de kantonrechter de arbeidsovereenkomst heeft ontbonden.
Natuurlijk persoon of rechtspersoon
Bij een eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap of maatschap is de werkgever een natuurlijk persoon met wie de werknemer een arbeidsovereenkomst is aangegaan. Ook een besloten vennootschap en naamloze vennootschap komen voor compensatie in aanmerking. Bij deze ondernemingen is de werkgever echter geen natuurlijk persoon, maar een rechtspersoon. Binnen een onderneming kunnen er natuurlijk ook meerdere natuurlijke personen, meerdere vennoten of directeur-grootaandeelhouders zijn. Het vervallen van arbeidsplaatsen wegens bedrijfsbeëindiging moet dan het gevolg zijn van pensionering of overlijden van ten minste één van die personen.
Daarnaast dient de persoon (natuurlijk of rechtspersoon) minimaal twee jaar in deze positie aan de onderneming te zijn verbonden bij het indienen van de aanvraag bij het UWV om eventueel misbruik van de regeling te voorkomen.
Ook een besloten vennootschap en een naamloze vennootschap komen voor compensatie in aanmerking
Aanvraag compensatieregeling
De werkgever kan tot twaalf maanden na de dag waarop het UWV de toestemming heeft verleend of het ontbindingsverzoek door de kantonrechter is gehonoreerd een beroep doen op de compensatieregeling in verband met het beëindigen van de onderneming. Bij de aanvraag zal het UWV toetsen hoe de transitievergoedingen zijn berekend door de werkgever en of deze ook daadwerkelijk aan de werknemers zijn verstrekt. De aanvraag voor de compensatieregeling verloopt vrij gemakkelijk via het portaal van het UWV als je over een EH3-herkenning beschikt.
Compensatieregeling bij bedrijfsbeëindiging door ziekte verder uitgesteld
De compensatieregeling voor transitievergoedingen bij bedrijfsbeëindiging door ziekte of gebreken van de werkgever treedt niet eerder in werking dan 1 januari 2024. Dat stelt het kabinet in de Rijksbegroting SZW. Het is niet de eerste keer dat de compensatieregeling uitgesteld wordt. Of de regeling überhaupt in werking treedt, is ook nog niet duidelijk. Het blijkt namelijk buitengewoon complex om te toetsen of de werkgever als gevolg van ziekte of gebreken zijn werkzaamheden niet kan voortzetten. De komende periode wordt verder onderzocht of inwerkingtreding op 1 januari 2024 mogelijk is.
Wat is er mogelijk? Check de beslisboom
De compensatie van transitievergoeding als de werknemer uit dienst gaat na 104 weken ziekte is sinds 2021 aangevuld met mogelijkheden om de transitievergoeding te compenseren als er sprake is van bedrijfssluiting wegens pensionering of overlijden voor kleine werkgevers. In deze beslisboom zie je snel wanneer die mogelijkheid er is.
Cumela Advies
Denk je eraan met het bedrijf te stoppen in verband met pensionering? De adviseurs HR/arbeidsrecht van Cumela Advies denken graag met je mee. Wij kunnen in goed overleg een tijdsplan opstellen en de ontslagaanvraag bij het UWV indienen. Is er sprake van een bedrijfsovername of opvolgend werkgeverschap? Ook dan kunnen wij in samenspraak met onze jurist beoordelen welke consequenties dit voor jou en je werknemers heeft en zoeken naar de beste oplossing.
