We gaan eerst even terug in de tijd, naar 6 september 2024. Toen bevestigde de Tweede Kamer het opheffen van het handhavingsmoratorium op 1 januari 2025. Op 6 november publiceerde Cumela de eerste videoboodschap over dit onderwerp.
Sinds die tijd kwam met enige regelmaat informatie beschikbaar vanuit de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Die informatie deelden we met je via www.cumela.nl/zzp. Vanuit de leden kwamen ook heel goede vragen tijdens de vele bijeenkomsten die ik bijwoonde. Dit maakt dat onze ‘landingspagina’ goed gevuld is.
Misverstanden en naheffingen
Hoe is het nu? Door gemor in de Tweede Kamer blijven de boetes voorlopig achterwege. Dit leidde vervolgens tot onduidelijkheid, omdat het leek alsof de Belastingdienst dan ook niet met naheffingen zou komen. Dat is dus een misverstand. De Belastingdienst legt in 2025 wel naheffingen loonheffing en premies op, maar geen boetes. Dit was aanleiding voor ons om een tweede videoboodschap op te nemen.
De Belastingdienst legt in 2025 wel naheffingen loonheffing en premies op, maar geen boetes
De Hoge Raad heeft intussen de pre-justitiële vragen beantwoord die aan hem waren gesteld in het dossier Uber. Dit was een verfijning op de uitspraak van Deliveroo (zie kader). Die geeft met negen gezichtspunten een leidraad voor de beoordeling of iemand zelfstandig is of werknemer. Dat is op dit moment de stand van zaken voor de huidige beoordeling van de vraag: is een zelfstandige een zelfstandige of een schijnzelfstandige?
Een rechter kijkt dus naar alle omstandigheden en beoordeelt alles in samenhang. Door de uitspraak van de Hoge Raad weten we nu dat extern ondernemerschap een even zwaar criterium is als de andere acht gezichtspunten uit de zaak Deliveroo. Met extern ondernemerschap wordt bedoeld: hoe gedraagt iemand zich, heeft hij wel de kenmerken van een ondernemer.
Er komt nieuwe wetgeving met een leidraad voor de beoordeling van het werken door zelfstandigen
Onderscheid maken
Toch verschijnen er weer artikelen in de pers over de zelfstandigen. We moeten onderscheid maken tussen de huidige beoordeling en de toekomstige. De huidige beoordeling vindt plaats op basis van de negen Deliveroo-punten, aangevuld met de erkenning van de zelfstandigheid van de werker als volwaardig element in de beoordeling. Deze beoordeling vindt nog steeds holistisch plaats op basis van alle omstandigheden van het geval.
Wetgeving als leidraad
Er komt nieuwe wetgeving met een leidraad voor de beoordeling van het werken door zelfstandigen. De grote vraag is wanneer die komt en hoe die eruit gaat zien? Het wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR), destijds geschreven door minister Karien van Gennip, liep vertraging op door de lange kabinetsformatie. De vraag was daarna wat minister Eddy van Hijum gaat wijzigen na de kritiek van de Raad van State. Inmiddels heeft Van Hijum in een brief aan de Kamer laten weten dat hij voor de zomer van 2025 met een aangepast wetsvoorstel komt. Inhoudelijk weten we dus nog niet veel.
De fracties van de VVD, D66, SGP en CDA konden daar niet op wachten en komen zelf met een initiatief, genaamd de Zelfstandigenwet. De partijen nodigen iedereen uit om mee te denken over dit voorstel. Inhoudelijk bestaat dit idee uit drie toetsen. In de eerste plaats de zelfstandigentoets: is iemand voor de fiscus ondernemer en heeft hij een regeling getroffen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen? De tweede toets is de werkrelatietoets. Is er sprake van hiërarchische controle? Is er sprake van vrijheid in de uitvoering van het werk, de werktijden, verlof? Wat is de wil van de partijen? De derde toets is een sectoraal rechtsvermoeden. Het idee is dat in sectoren met een hoger risico op schijnzelfstandigheid specifieke afspraken kunnen worden gemaakt om misstanden aan te pakken.
De fracties van de VVD, D66, SGP en CDA komen zelf met een initiatief, genaamd de Zelfstandigenwet
In de pers gaat de aandacht nu voornamelijk naar deze toekomstige varianten. Dat leidt wellicht af van de huidige situatie. Daarom is het goed om dat onderscheid helder te hebben. In het kader de actuele stand van zaken die wordt gebruikt bij de beoordeling van zelfstandigheid versus schijnzelfstandigheid.
Gezichtspunten Deliveroo
- Aard en duur van de werkzaamheden.
- Wijze waarop werkzaamheden en werktijden worden bepaald.
- Inbedding van werk en de werker.
- Al dan niet bestaan van een persoonlijke verplichting het werk uit te voeren.
- De wijze van totstandkoming van de contractuele regeling.
- De wijze van bepalen en betalen van de beloning.
- De hoogte van de beloning.
- Loopt degene die het werk uitvoert commercieel risico?
- Ook is van belang of de werker zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt of kan gedragen.
Zzp – Alle informatie over schijnzelfstandigheid
Sinds 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid. Dit veroorzaakt nogal wat onrust bij zzp’ers en opdrachtgevers, omdat er nog veel onduidelijk is. Wij bundelden daarom informatie en praktische tips om aan de slag te gaan en de kans op boetes en naheffingen te minimaliseren.
Bekijk bijvoorbeeld het beslis- en afwegingskader en bezoek de nieuwe website van de Belastingdienst (zzp - ja of nee?) voor actuele richtlijnen.