Cumelaondernemers overwegen een elektrische machine uit te gaan proberen, zo luidde mijn conclusie uit de gesprekken die ik voor Cumela Advies voerde met ondernemers. Hoeveel ondernemers zelfs de stap al naar aanschaf maken, bleek dit voorjaar. Toen vroegen ze voor 66 miljoen euro aan subsidie aan. Een veel groter bedrag dan de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwen (SSEB) bevatte. Die bestond namelijk uit 30 miljoen euro. Wanneer opdrachtgevers het werken zonder CO2-uitstoot écht omarmen, komen er de komende rondes echter nog veel meer aanvragen bij. Dat weet ik zeker.
Goede kennis van de opdrachtgever helpt om goede spelregels neer te zetten
Het elektrisch werken staat echt nog in de kinderschoenen. Dat blijkt ook uit wat ondernemers meemaken. Voor nu gaat het bij emissieloos werken, dus werken zonder uitstoot, in 95 procent van het werk over elektrisch. Als we met z’n allen de overstap willen maken naar elektrisch en dit de norm gaan noemen, dan moet de hele sector, waaronder ook opdrachtgevers, zich daarnaar gaan gedragen. Nu lopen onze ondernemers aan tegen wrevel, onduidelijkheid en onderlinge strijd.
Wat we vragen:
- Meer uitvragen naar elektrisch - emissieloos - materiaal.
- Een opdrachtgever die komt met spelregels die passen bij het doel.
- Een passende vergoeding van de meerkosten voor zowel materieel als de stroomvoorziening.
- Voor meerdere jaren werk.
- Gestandaardiseerde eisen en voorwaarden.
Spelregels opdrachtgever passen niet
De opdrachtgever doet een uitvraag voor deels en soms volledig emissieloos werken, vaak zonder te weten wat kan en niet kan. Iets wat hij vervolgens oplost met de inzet van een duurzaamheidsmanager. Onze ondernemers zien echter dat ook deze mensen vaak te weinig over de inhoud weten. Dat weten ze omdat deze mensen soms kennis komen ophalen bij cumelabedrijven die ervaring hebben met elektrisch werken. Wij helpen graag, maar dit is de omgekeerde wereld.
Het gebrek aan kennis zien we ook terug in de uitvragen. Je kunt een project naar de letter en naar de geest van het bestek uitleggen. Zo weet ik van een project waar elke elektrische machine evenveel punten kreeg. Een elektrische trilplaat was zo gelijkwaardig aan een mobiele kraan. Handige ondernemers zorgen dat ze aan de letter van het bestek voldoen. Zo haal je als opdrachtgever echter je doel niet en krijg je onder onderaannemers veel onvrede en onenigheid. Goede kennis van de opdrachtgever helpt om goede spelregels neer te zetten. Beter was het hier geweest om de uitvraag te baseren op de vermindering van de CO2-uitstoot. Zo tellen zwaardere machines meer mee en leveren ze meer op dan werken met klein materieel.
Elektrisch werken twee keer zo duur
Een tweede vergissing die opdrachtgever maken: € 25,- per uur extra dekt de meerkosten voor een grote machine. Ook hier speelt een gebrek aan inzicht of kennis over de meerkosten. Vooral wanneer materieel niet elke dag mee naar huis kan, nemen die namelijk sterk toe. Dat heeft bij werken met minder uitstoot de voorkeur. Moet een ondernemer lokaal laden, dan heeft hij daar voorzieningen voor nodig. Hij moet bijvoorbeeld aanvullende kosten maken voor onder meer laadinfrastructuur, accucontainers of extra accu’s of de extra tijd voor het wisselen van de accu’s. Een belangrijke tip is om de kosten al in de bestekfase te delen en toe te lichten bij je opdrachtgever. We zien dat opdrachtgevers deze kosten later nog maar beperkt accepteren. Ook dat moet anders.
De kostprijs van een elektrische mobiele kraan ligt zo’n twee keer hoger dan die van een traditioneel exemplaar
Misschien vergelijken ze het wel met de aanschaf van een Tesla. Een onterechte vergelijking, want anders dan bij een Tesla investeren onze ondernemers door na de aanschaf van de machine. Eigenlijk begint het met de aanschaf van de machine pas. De kosten voor emissieloos zijn heel anders dan voor een traditioneel alternatief. Zo heeft een elektrische mobiele kraan een kostprijs die ongeveer twee keer hoger ligt dan die van een traditioneel exemplaar. Deel deze kennis met opdrachtgevers en maak ze er bewust van, oftewel voed ze op.
Ondernemer zoekt vijf jaar werk
Wij adviseren onze leden om samen met de opdrachtgever minimaal vijf jaar werk te zoeken voor de elektrische machine om de kostprijs acceptabel te houden. Grote investeringen vragen om andere relaties. Een dergelijke machine komt immers pas na maanden levertijd in het bezit van een ondernemer. En dan moet hij nog de stroomvoorziening regelen. De ondernemer draagt zo al het risico en dat terwijl de markt zegt deze nieuwe norm te willen.
Hiernaast hebben koplopers onder de bedrijven de afgelopen jaren al de omschakeling gemaakt naar schone machines (Stage V). Zij investeerden daarvoor versneld in machines om opdrachtgevers tegemoet te komen in de aangescherpte eisen. Een risico voor deze bedrijven en nu moeten ze opnieuw versneld investeren om aan de nieuwere strenge eisen te kunnen voldoen. Hier balen deze ondernemers enorm van en het leidt tot aanvullende kapitaalvernietiging. Door langere overeenkomsten te sluiten, helpen we als sector de ondernemers.
Per gemeente andere regels
Tot slot voldoet de CO2-Prestatieladder niveau 5 niet voor elektrisch werken, ook al nemen gemeenten zoals Amsterdam aan dat dit wel het geval is. Sowieso merken ondernemers dat elke gemeente (opdrachtgever) gebruik maakt van eigen eisen en voorwaarden. Deze verschillende eisen maken het extra lastig om te investeren en als ondernemer je koers te bepalen. Er zijn ook gemeenten die zelfs nog geen idee hebben wat ze willen gaan eisen. Naast heldere spelregels heeft de sector standaardeisen en -voorwaarden nodig vanuit alle 400 gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat.
Ondernemers merken dat elke gemeente (opdrachtgever) gebruik maakt van eigen eisen en voorwaarden
Ervaringen uitwisselen
Steeds meer ondernemers krijgen elektrische machines en daarmee de kans om praktijkervaring op te doen. Dankzij deze ervaringen weet Cumela waar de schoen wringt en waar de brancheorganisatie kan helpen. Mis je nog iets of heb je aanvullingen die de organisatie kunnen helpen, neem dan contact op met de Ondernemerslijn of bel met mij, André de Swart, zodat we verder kunnen praten.
