De laatste jaren wist iedereen als het ging over ritnaalden, wel wat te doen. Op gescheurd grasland het tweede jaar zeker ontsmet zaaizaad gebruiken. Want iedereen wist dan komt de schade. De oplossing was ook relatief simpel, want met gebruik van ontsmet zaaizaad was je van het probleem af. Door het verbod op Gaucho en Cruiser kan dat nu niet meer. Vorig jaar was er nog Sonido, maar dat is nu ook over. Ondertussen komen er uit het veld verontruste geluiden dat er steeds meer schade te zien is door ritnaalden. Marcel d’Hondt van Syngenta schat dat inmiddels op vijf tot tien procent van de percelen serieus sprake is van schade. “Helaas zijn er geen harde cijfers en wellicht ziet ook niet iedereen het. Men denkt er ook niet aan, omdat ze het niet verwachten. Maar wij zien het probleem op steeds meer plaatsen opduiken”.
Een van de oorzaken zijn volgens hem het ontstaan van steeds meer ruigtes door teeltvrije zones en natuurstroken rond maisvelden. Daar ontstaan ideale plekken waar de kniptor zich kan ontwikkelen. Maar ook op percelen zelf ontstaan broedplaatsen, bijvoorbeeld doordat de bestrijding van gladvingergras steeds moeilijker is. Ook dat is een plekje waar de larven zich kunnen ontwikkelen. d’Hondt verwacht niet dat onderzaai direct tot extra grote problemen leidt. “Dat gewas is eind mei, begin juni wanneer de grootste vlucht is, nog niet voldoende ontwikkeld.”
Beperkt alternatief
Voor de bestrijding van ritnaalden werd al wel met Force ontsmet zaaizaad gebruikt Het middel zit dan op het zaad, waarna na zaai de stof zich in dampvorm rond het zaadje verspreid. Dat werkt echter alleen in de zone van ongeveer 3 tot 5 cm rondom zaad. Dat vergt dus de nodige aandacht bij het zaaien stelt technisch adviseur Andre ten Heggeler van Syngenta. “Je moet zeker niet dieper zaaien dan vijf cm terwijl de meesten liever op 8 cm of dieper zaaien. Daarnaast moet je de bodem boven het zaad goed aandrukken om te voorkomen dat het middel te snel vervluchtigd. Om te profiteren van de werking moet de mais ook snel doorgroeien. Daarom adviseren we bij het gebruik van Force niet voor 1 mei te zaaien en te zorgen voor een goed zaaibed waarbij je ploegt met een vorenpakker. Op percelen waar dat goed is uitgevoerd zagen we ook een duidelijk positief effect op de opbrengst.
Aan de mogelijkheid om ritnaalden te bestrijden wordt nu een nieuw alternatief toegevoegd. Afgelopen zomer heeft Syngenta een toelating gekregen voor Force Evo. Dit is een granulaat dat bij het zaaien gelijk in het zaaisleufje verdeeld moet worden. Dus niet als bij de vroegere granulaten in een strookje naast de mais, maar verdeeld in de grond die over het zaad wordt geschoven. Om dat te realiseren heeft Syngenta een speciaal verdeelplaatje ontwikkeld dat op de uitstroomopening van de granulaatpijp kan worden gemonteerd. Komend jaar wil Syngenta vooral ervaring opdoen met deze oplossing en daarvoor zoekt het bedrijven die hun zaaimachine hierop willen inrichten. Wie geinteresseerd is kan zich melden bij Andre ten Heggeler of via onze redactie. ([email protected])
Het voordeel van Force Evo is dat dit tot ongeveer 15 a 20 cm om het zaad bescherming geeft. “Ritnaalden hebben dus geen kans meer,” stelt Ten Heggeler. “In tegenstelling tot de zaadontsmetting kun je met Force Evo gewoon op 8 cm zaaien en weet je zeker de kiemplant beschermd is tegen ritnaalden. Daarnaast geef je in vergelijking met de zaadbehandeling ook veel meer werkzame stof per hectare, waardoor je bij een zware druk ook een beter effect verkrijgt”
Helaas is er nog wel een beperking bij het gebruik. De werkzame stof tefluthrin is namelijk ingewerkt in een draagstof waaraan ook een beetje fosfaat en stikstof zijn toegevoegd. Geef je de aanbevolen hoeveelheid van 16 kg per ha, dan geef je ook ongeveer 7 kg fosfaat (P2O5) en 10% stikstof. Er kan ook gekozen worden voor met Force ontsmet maiszaad en dan een lagere dosering (8 tot maximaal 12 kg) Force Evo. De meststof in Force Evo zorgt dat de mais veel beter weggroeit en ritnaalden ook minder schade kunnen doen. Het nadeel is echter dat daardoor onmogelijk lijkt om het middel op derogatie percelen te gebruiken omdat je daar geen fosfaatbemesting mag toedienen. Of het middel ook als meststof wordt gezien is nog de vraag, want niemand kan ons daar antwoord op geven verzucht Ten Heggeler. Zolang we dat niet weten raden we het dus af. Maar op percelen waarvoor geen derogatie geldt is het een mooie oplossing om en de ritnaalden aan te pakken en om de plant een boost te geven door de fosfaat en stikstof in het granulaat.
Voor de Nederlandse markt had Syngenta het middel graag aangeboden zonder fosfaat in het granulaat, maar aangezien derogatie typisch Nederlands is en het middel het internationaal ontwikkeld is en geproduceerd wordt kan dit niet. Wel verwacht het bedrijf volgend jaar toelating voor een nieuwe variant die niet meer de fosfaattoevoeging heeft. “Dan kunnen we voor alle percelen een oplossing bieden,” stelt Ten Heggeler. “Maar we willen dit jaar graag al loonwerkers ervaring op laten doen met het gebruik van granulaat, want een granulaat is de oplossing voor de toekomst. Wie daar in de toekomst klaar voor wil zijn, kan nu samen met ons testen.
Het gebruik van Force Evo granulaat en van met Force behandeld zaad vraagt om de nodige voorzichtigheid. Niet omdat het erg giftig is, maar wel omdat het bij aanraking met de huid lijdt tot irritatie en vooral jeuk. Daarom is het advies om lange mouwen en handschoenen te dragen en ook een stofbril en mondmasker en te zorgen dat je met de rug naar de wind werkt bij het gebruik van behandeld zaad of het granulaat.
