Over minder dan een maand is het zover. Dan mag iedereen vanaf achttien jaar weer naar de stembus voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. In België en Duitsland mag dat zelfs vanaf zestien jaar. In Nederland begint langzaam maar zeker iets meer aandacht te komen voor deze verkiezingen.
Ik vind echt dat we als Cumela zelf een actievere rol moeten gaan spelen in de Europese politiek
Europa levert veel op
“In mijn ogen krijgen de verkiezingen onterecht zo weinig aandacht”, zegt Leo de Boer, directeur van Cumela. Hij stelt dit niet voor niets. “Ruim vijftig procent van de regels komt vandaag de dag uit Brussel. Ook levert Europa ons veel op. Wij zijn een handelsland en hebben te maken met enorm veel buitenland. In zijn algemeenheid is Europa heel goed voor Nederland.”
Hoewel Europa Nederland veel oplevert, komt dat niet altijd goed uit de verf. De Boer illustreert het met het voorbeeld van het kind en het badwater. “Er komen heel veel regels uit Brussel. Die staan voor het badwater. Tegelijk hebben we Europa nodig. Noem het samen sterk staan, veiligheid, de aanpak van mobiel banditisme en het vrij verkeer van goederen in de interne markt. Dat is het kind. We moeten voorkomen dat we het kind met het badwater weggooien”, benadrukt hij.
Hoe belangrijk Europa voor Cumela is, blijkt uit de volgende woorden van De Boer. “Ik vind echt dat we als Cumela zelf een actievere rol moeten gaan spelen in de Europese politiek. Daarmee bedoel ik dat we meer in Brussel willen gaan doen.”
Ook op economisch gebied klinkt de roep om meer Europa om de concurrentiekracht te verbeteren
Concurrentiekracht neemt af
Vroege analyses gaan ervan uit dat er iets meer rechtse politici in de Europese politiek komen. Het zwaartepunt blijft echter het midden. Als rechts een meerderheid krijgt, betekent dat minder invloed vanuit Europa.
Tegelijkertijd klinken er net zoveel stemmen die pleiten voor meer invloed vanuit Brussel om bijvoorbeeld een front te vormen tegen Rusland. Er is immers nog steeds een oorlog aan de gang in Oekraïne. Ook op economisch gebied klinkt de roep om meer Europa om de concurrentiekracht te verbeteren. Ten slotte is het tijd voor groot onderhoud en vraagt een aantal verouderde richtlijnen dringend om een update.
VNO-NCW noemt het een scharniermoment . “Ik ervaar het ook zo”, zegt De Boer over de verkiezingen, die net zo goed de leden actief in groen, grond en infra raken. “Ze merken de gevolgen via hun klanten en opdrachtgevers”, duidt de directeur. “Die krijgen immers te maken met de wetgeving vanuit Europa."
Ook in het eigen bedrijf krijgen ze ermee te maken, vervolgt De Boer. "Noem bijvoorbeeld de Europese aanbestedingsregels, bodemregels, de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn. Het gaat om belangrijke onderwerpen, zoals klimaat en energie, om er maar een paar te noemen”, schetst hij. “Wat Europa hierover besluit, heeft gevolgen voor het inkomen van onze leden en voor dat van hun opdrachtgevers en klanten voor wie ze werken.”
Landbouw belangrijk
Europese regelgeving raakt de sector in de volle breedte. Toch speelt de agrarische sector nog steeds een hoofdrol. Niet heel vreemd, want van de totale Europese begroting gaat een derde van het geld hiernaartoe. “Een grote pot met geld gaat naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid”, zegt Hans Verkerk, manager beleid bij Cumela. “Dat is ongelooflijk veel geld.”
Waar Europa niet van houdt, is iets zeggen en dan elke keer terugkomen met excuses waarom het niet kan
Daarmee valt er voor agrarische ondernemers veel te winnen en juist daardoor waren de acties in het eerste kwartaal van 2024 zo succesvol. “Verkiezingskoorts: met de verkiezingen in zicht willen politici graag goed uit de verf komen”, zegt Bart Millenaar, de nummer zeven voor de VVD tijdens de Europese verkiezingen.
De laatste drie jaar werkte de VVD’er voor Jan Huitema en hielp hij mee om kunstmestvervangers op de Europese agenda te zetten. Met succes, want de voorbereidingen om dit in wetgeving te gieten, zijn aan de gang. Huitema neemt afscheid van het Europese speelveld en Millenaar hoopt het stokje over te nemen. “Ook Huitema kwam destijds met voorkeurstemmen in de Europese politiek terecht.”
Hectarepremie of oplossingen?
Thuis runde Millenaar samen met zijn ouders een tijdlang een melkveebedrijf. Dat wordt nu omgezet in een akkerbouwbedrijf. Juist door zijn ervaring weet hij goed waar hij het over heeft. “Reken je die grote pot met geld terug naar een bedrag per hectare, dan is het leuk dat je het krijgt, maar als je dat afzet tegen € 60.000 aan afzetkosten voor mest, dan is het niets”, plaatst hij het in perspectief.
Hoewel Nederland vooral baat heeft bij kaders die innovatie mogelijk maken, ligt dat voor Oost-Europese landen weer anders. “Die hebben juist wel weer veel aan die hectarepremie en dat maakt het zo lastig. Wat er volgens hem echt moet gebeuren? Vernieuwing van richtlijnen, zoals de Habitat- en Nitraatrichtlijn. “Die zijn al ouder dan ik ben”, zegt Millenaar. De media noemt ze gekscherend boomer-richtlijnen. “Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, probeerde dat met de Green Deal”, vertelt hij. Dat was een groot pakket aan doelen, samengesteld onder leiding van Frans Timmersmans, over hoe de landbouw moest gaan verduurzamen. “In mijn ogen is die mislukt”, zegt Millenaar. De doelstellingen bleken veel te ambitieus.
Green Deal
Bij Cumela zien ze dat iets anders. “Op het gebied van gewasbescherming hebben we bijvoorbeeld een mooie reductie weten te halen”, zegt Verkerk. Op andere punten kan de Europese Unie zich beter richten op wat ze hoort te doen. “Bijvoorbeeld de eis dat we vijftig procent van de voedselproductie biologisch moeten gaan doen, terwijl de consumptie maar vijf procent bedraagt. Dat klopt niet.”
Kijk goed naar de persoon op wie je gaat stemmen en waar hij of zij voor staat
Millenaar ziet liever niet de hele Green Deal terug naar de tekentafel gaan. Wel zet hij zich in voor een andere aanpak. “Het begint met een erkenning van wat goed gaat. Zo legden we nieuwe natuur aan en kwam er agrarisch natuurbeheer. Stap twee is dan: we kunnen nog beter. En stap drie: we moeten samenwerken om dat te bereiken. We hebben de hulp van de Europese Unie nodig”, aldus Millenaar. Waar Europa volgens hem niet van houdt, is iets zeggen en dan elke keer terugkomen met excuses waarom het niet kan.
Dat boeren graag meewerken, blijkt uit het feit dat de pot met geld voor de eco-regeling zo snel leeg was. “Ik zie dat als een positieve ontwikkeling”, zegt Millenaar. Wat hij vooral wil, is een moderner Europa, dat innovaties gaat gebruiken om doelen te bereiken, maar ook meer duidelijkheid over doelen en hulp om die doelen te bereiken.
Nauwere samenwerking
De toekomstige politicus krijgt bijval van de voormalige Italiaanse premier Enrico Letta, die een rapport maakte over de toekomst van de Europese interne markt. Die pleit voor een nog nauwere samenwerking bij kapitaal-, telecom- en energiemarkten en voor minder bureaucratie en regeldruk. VNO-NCW hoopt dat de adviezen snel overgaan in daden. Deze organisatie ziet namelijk dat de concurrentiekracht van de Europese Unie afneemt en Europa het aflegt tegen andere economische blokken, zoals de Verenigde Staten en China.
Tegelijk stelt de Rabobank dat Europa dat kan doen én maatregelen aan de grens kan nemen. Met die maatregelen kan ze ervoor zorgen dat we duurzaam gaan produceren, zonder afhankelijk te worden van andere werelddelen. “Als we naar een duurzamer voedselsysteem willen en productiecapaciteit in Europa willen vasthouden, moet Europa maatregelen aan de grens nemen. Dan heb je bescherming nodig, want anders blijven er goedkope producten uit andere werelddelen binnen komen”, zegt Alex Datema, sectordirecteur landbouw bij de Rabobank.
Klaus Pentzlin, voorzitter van Ceettar, noemt in het interview voor Vent & Visie in Grondig 4 dat dit verder moet gaan dan alleen landbouw. “We moeten ook arbeid betaalbaar houden”, zegt hij. “Belangrijke onderwerpen, waar Nederland Europa bij nodig heeft.”
Keuze maken
En op wie ga je dan stemmen. “Uiteraard op mij”, lacht Millenaar. “Maar als je dat niet doet, kijk dan goed naar de persoon op wie je gaat stemmen en waar hij of zij voor staat”, zegt hij. Daar sluiten Verkerk en De Boer zich bij aan. “Normaal zeg ik dit niet,” zegt Verkerk, “maar in Europa kun je op iemand stemmen, maar dat betekent niet dat die persoon ook op het dossier komt waar hij graag wil komen. Dat maakt het zo lastig. Dan kun je beter je stem geven aan een partij die dezelfde opvattingen heeft als jij. Dan weet je in elk geval waar een parlementslid zich hard voor gaat maken.”
Over de Europese verkiezingen
Op donderdag 6 juni vinden er verkiezingen voor het Europees Parlement plaats. Dan betekent dat iedereen van achttien jaar of ouder met de nationaliteit van een EU-land dan mag gaan stemmen. In Nederland kiezen we dit keer 31 Europarlementariërs, die daarna plaatsnemen in het Europees Parlement. Dat zijn er twee meer dan vijf jaar geleden. Dat is het gevolg van een groeiende Nederlandse bevolking en het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Voor politici houdt het in dat ze minimaal 3,23 procent van de stemmen moeten halen voor een zetel. In totaal telt het Europees Parlement 705 zetels. In 2019 stemde ruim vijftig procent van de Europeanen. Dat was een veel hogere opkomst dan de keer ervoor.
Gebruik je stem, anders beslissen anderen voor jou!
Maak tijd om op 6 juni te gaan stemmen. Langzaam maar zeker komt de promotie van de verkiezingen op gang. Dit gebeurt onder de noemer ‘Als jij niet gaat stemmen, leef je straks in de democratie van iemand anders en nemen anderen beslissingen voor jou’. Weet ook dat je met je stem aangeeft waarop de Europese Unie zich de komende vijf jaar moet gaan concentreren. Zet de verkiezingsdatum dus in je agenda en ga stemmen!