Cumela_Website_Stills

"De kunst van keuzes maken"

Datum: 27 mei 2025
Laatst bijgewerkt: 27 mei 2025
Door: Tinke Vos
Elke dag zijn er tientallen momenten dat we moeten kiezen, over grote en kleine zaken. De meeste praktische keuzes, op het gebied van investeringen, prijzen en plan van aanpak, kunnen we vaak wel maken. De complexere keuzes, waar van alles mee samenhangt, zijn soms lastiger te maken. Hoe doe je dat dan?

Meer dan ooit moeten ondernemers keuzes maken, want met alleen nóg harder werken kom je er niet altijd

We hebben een prachtig voorjaar. Dit zorgt voor ademruimte in de planning en het brengt energie. Het geeft de burger weer moed. Dat mag ook wel, want het zijn hectische tijden. De wereldpolitiek staat in brand, de Nederlandse politiek staat stil en de druk op onze ondernemers neemt toe. Tekorten aan personeel, stijgende kosten op alle fronten, een afnemend agrarisch areaal en toenemende administratieve lasten en wet- en regelgeving, kortom, er komt veel op ondernemers af. De cumelasector kenmerkt zich door dienstbaarheid en hard werken. Wanneer het lastig wordt, gaan we nóg een tandje harder werken. Misschien wel meer dan ooit moeten ondernemers echter keuzes maken, want met alleen nóg harder werken kom je er niet altijd. Hoe doe je dat dan, tijd nemen om weloverwogen te kiezen.

1. Stapje voor stapje

Misschien kun je de gehele situatie nog niet overzien. Probeer deze dan in kleinere stukjes op te knippen. Bedenk bij een probleem of een urgente kwestie wat je nog niet kunt overzien en waar je nu al wel aan kunt beginnen. Handelen is altijd een goede start. Doen, daar zijn ondernemers immers goed in. Dat geldt ook voor het maken van keuzes. Elke beslissing helpt om het probleem op te lossen, al blijkt pas achteraf of het de juiste beslissing was. Een beslissing nemen is echter altijd beter dan wachten, want dan blijft het probleem je dwars zitten.

Elke beslissing helpt om het probleem op te lossen, al blijkt pas achteraf of het de juiste beslissing was

Onlangs vertelden een traumachirurg en een jachtvlieger mij over het belang van een goede briefing. De jachtvlieger neemt hier voor elke missie uitgebreid de tijd voor en kauwt alle opties en strategieën uit. Een traumachirurg heeft hier minder tijd voor en vertelde dat zelfs wanneer er iemand op zijn tafel ligt dood te bloeden hij minstens dertig tot zestig seconden de tijd neemt om zijn team te briefen, omdat je dit later in het proces altijd weer terugwint. Durf dus tijd te nemen aan de voorkant van het proces.

2. Relativeren

Er wordt niet voor niets gezegd dat de beste stuurlui aan wal staan. Die hebben namelijk geen emotionele verbintenis met jouw situatie. Wist je dat je drie verschillende breindelen hebt? Het rationele deel van je brein zorgt voor nuchterheid en gezond boerenverstand. Hier kun je logisch nadenken. Het emotionele brein bundelt alle gegevens die via onze zintuigen binnenkomt en vergelijkt die met eerdere ervaringen. Prettige ervaringen worden graag herhaald (en beloond met dopamine) en vervelende ervaringen vermeden. Het oudste deel van ons brein, het reptielenbrein, stuurt onze vitale lichaamsfuncties aan en denkt niet na. Ons reptielenbrein reageert puur instinctief, in vluchten of vechten. Het reptielenbrein houdt van voorspelbaarheid, want dat is veiligheid. Buiten de gebaande paden gaan is niet de grootste hobby van dit deel van ons brein.

Het allereerste gevoel dat je bij een vraag of keuze krijgt, geeft vaak wel aan wat je er echt van vindt

Wanneer jouw emotionele en rationele brein met elkaar aan het strijden zijn, begint het malen. Dat vreet energie. Vaak weet je ergens wel hóe je de keuze zou moeten maken, maar wil of kun je de emotionele gevolgen van die keuze niet accepteren.

Ik wil hiermee niet zeggen dat je het emotionele deel van je brein moet negeren. Integendeel zelfs! Het emotionele brein geeft energie en richting. Zonder zijn we inhoudsloos en stuurloos. Het kan echter nuttig zijn je bewust te zijn van de interne strijd. Wanneer het over een enorm complexe keuze gaat, helpt het je bewust te zijn van de interne strijd en stressreacties die je voelt.

3. Volg jouw eigen kompas

Jouw manier van werken heeft je gebracht tot waar je nu bent. Andermans kompas werkt vaak net anders. Durf te navigeren op jouw eigen ondernemerschap. Veel ondernemers navigeren op gevoel. Een onderbuikgevoel heb je vaak niet voor niets. Het allereerste gevoel dat je bij een vraag of keuze krijgt, geeft vaak wel aan wat je er echt van vindt. Durf hier naar te luisteren. Dus: wat dacht je als allereerste toen jou net werd gevraagd of je hier tijd voor kon maken?

4. Zorg goed voor jezelf!

Wellicht vrij plat om te zeggen, maar wij moesten de paarden vroeger ook altijd in de wei zetten om ze ‘fris’ tussen de oren te houden. Wij mensen hebben dit net zo hard nodig. Nu zijn de meeste ondernemers in onze sector vaak genoeg in de buitenlucht te vinden, maar houd jij jezelf ook ‘fris’ tussen je oren? Maak je wel eens tijd voor jezelf? Een half uur kan veel doen. Even een wandeling maken, jezelf even terugtrekken van de drukte, sporten, een bad nemen. Vind je het lastig om hier tijd voor te maken op de altijd overvolle dag? Het reptielenbrein houdt van veiligheid en voorspelbaarheid, dus wanneer je ergens een gewoonte van máákt, wordt het vanzelf een vast patroon. 

De meeste cumelaondernemers zijn vaak genoeg in de buitenlucht te vinden, maar houd jij jezelf ook ‘fris’ tussen je oren?

Oeps!

Ondernemerschap is doen. Soms kom je later tot andere inzichten en blijkt dat je tóch niet de juiste keuze hebt gemaakt. Waarschijnlijk (hopelijk) heb je destijds een goede reden gehad om de keuze te maken. Zou je het de volgende keer anders doen? Zitten hier leermomenten in voor een volgende keer?

Yes!

Pakt jouw keuze goed uit? Fijn! Hoe komt dat? Wat kun je hiervan leren? Ben je met deze keuze op je eigen gevoel gaan varen? Dat geeft pas écht energie en vertrouwen in jezelf. Ga zo door!

Praten helpt!

Soms is het nodig om even pas op de plaats te maken, emoties te laten zakken en ruimte te nemen. Wat hier zeker bij kan helpen, is praten met ‘de juiste persoon’. Wie dat is, is voor iedereen anders. Dit kan een compagnon zijn, een partner, een vriend, een andere ondernemer of een vertrouwenspersoon. Weet dat je hiermee ook bij jouw bedrijvenadviseur terecht kunt. Je bent niet alleen!

Cumela Nederland

Tinke Vos

Bedrijvenadviseur