Wat mag het verhalen van een graafschade kosten?

Je beschadigt met je graafmachine een huisaansluiting van KPN. Je meldt het voorval bij de telefoonmaatschappij en omdat de schade gering is en je zelfs niet weet of er wel een schadeclaim volgt, wacht je de verdere ontwikkelingen af. Weken later valt er een brief van Clare in je brievenbus, die namens KPN een behoorlijke schadeclaim indient. Het valt je op dat naast de herstelkosten van de kabel posten als ‘verhaals- en dossierkosten’, ‘administratiekosten’ en een ‘algemene toeslag’ worden geclaimd. Je vraagt je af welke kosten dit zijn, waarom het zoveel kost en of je deze buitengerechtelijke kosten moet vergoeden.

Buitengerechtelijke kosten zijn de kosten die netbeheerders maken om de omvang van de schade vast te stellen, de aansprakelijke partij te achterhalen en de schade daadwerkelijk te verhalen. Het gaat om alle kosten die buiten de rechtbank om worden gemaakt. Deze kosten worden als volgt onderverdeeld:

• Administratieve kosten, zoals het aanleggen en bijhouden van een dossier, het aansturen van medewerkers en het bellen en corresponderen met de betrokkenen.
• Incassokosten, zoals het opmaken en versturen van een factuur en het aanmanen.
• Verhaalskosten, zoals het verzamelen van bewijs, het inwinnen van juridisch advies en het voeren van een schuldvraagdiscussie met de aansprakelijke partij(en).

Dubbele redelijkheidstoets
Buitengerechtelijke kosten komen in beginsel op grond van de wet voor vergoeding in aanmerking. Wel moet zijn voldaan aan de zogenaamde dubbele redelijkheidstoets. Het moet in de eerste plaats redelijk zijn geweest om in de gegeven omstandigheden de desbetreffende kosten te maken. In de tweede plaats moeten de kosten qua omvang binnen redelijke grenzen blijven. De kosten moeten daadwerkelijk ten laste komen van de benadeelde partij, ook als de werkzaamheden aan een ander worden uitbesteed.

Een aantal netbeheerders verhaalt zelf de ontstane schades, maar in toenemende mate worden andere partijen ingeschakeld. Het gaat dan vaak om een afdeling van een expertisebureau die zich heeft gespecialiseerd in het verhalen van schades en zich in ieder geval presenteert als onafhankelijk. Clare en Broadspire zijn bekende voorbeelden. Een enkele netbeheerder, zoals Ziggo, maakt zelfs gebruik van de diensten van een advocaat. Met name de inschakeling van een derde partij verhoogt de buitengerechtelijke kosten die worden geclaimd. Ten eerste worden de administratiekosten van de netbeheerder zelf verhoogd met de verhaalskosten van de derde partij. Ten tweede claimt de derde partij vaak hoge bedragen, zeker als een advocaat op basis van de gemaakte uren declareert.

Redelijke vergoeding
Je kan voor het berekenen van een redelijke vergoeding de zogenaamde staffel van Rijkswaterstaat gebruiken (zie kader). Deze staffel is in 1998 goedgekeurd door de Hoge Raad. Sinds die tijd wordt de staffel gehanteerd door veel netbeheerders en vrijwel alle verzekeraars volgen de staffel. Zonder verlies aan tijd en dus geld worden de geclaimde kosten hiermee op een redelijke wijze afgewikkeld. De staffel koppelt de omvang van de vastgestelde herstelkosten aan een vast bedrag aan administratiekosten. 

Op grond van de staffel kan worden volstaan met een betaling van 50 procent van het genoemde bedrag in geval van prompte betaling. Dit betekent dat je binnen een termijn van 30 dagen na dagtekening van de schadeclaim betaalt zonder verdere discussie te voeren. In andere gevallen dien je het volledige bedrag te betalen.

In de verzekeringspraktijk wordt een beperkte afwijking van de staffel geaccepteerd. In sommige gevallen worden de bedragen in lichte mate naar boven afgerond. In sommige gevallen wordt een zekere indexering toegepast, gezien het aantal jaren dat is verstreken sinds de staffel in gebruik is genomen. Indien de afwijking niet al te groot is - en dat is in eerste instantie ter beoordeling aan jou - adviseren wij je dit te accepteren. Op dit punt een discussie aangaan kost meer tijd en geld dan het kan opleveren.

Onderbouwen
Indien een derde partij de schade namens een netbeheerder claimt, ligt de claim vrijwel altijd (ruim) boven de in de staffel genoemde bedragen. In dat geval kan je in ieder geval vragen om de claim te onderbouwen en aan te tonen. Denk daarbij aan een verantwoording van de gemaakte uren en het gehanteerde uurtarief, maar ook aan de factuur aan de opdrachtgever. Vervolgens zal de claim moeten worden getoetst aan de eerder genoemde dubbele redelijkheidstoets. Het kan ook zijn dat een particulier of een tussenpersoon namens hem zich meldt met een claim voor gevolgschade, bijvoorbeeld huishoudelijke apparaten die kapot zijn gegaan door stroomuitval of waterschade door het uitstromen van water uit een leiding. In dat geval is een geringe vergoeding voor administratiekosten (bellen, corresponderen, facturen verzamelen) van € 10,- tot € 30,- te overwegen, mocht de tegenpartij daarop aandringen.

Constructieve rol
Alle betrokkenen moeten meewerken aan een snelle en correcte afwikkeling van graafschades. De buitengerechtelijke kosten vormen een onderdeel van de ontstane schade en ook deze kosten moeten op basis van redelijkheid worden afgewikkeld. Je hebt daarin als schadeveroorzakende partij een constructieve rol te spelen, maar dat geldt in dezelfde mate voor de schadelijdende partij of diens belangenbehartiger. Cumela zal hiervoor de benodigde aandacht vragen in de contacten en overleggen met netbeheerders.

Hierboven zie je een schadeclaim uit de praktijk. Opvallend zijn de vele bijkomende kosten die er worden geclaimd. Daarnaast wordt gewerkt met clusterprijzen. Onderbouwing, laat staan bewijs, ontbreekt volledig.