- Joris Thijssen (PvdA): “De VVD laat haar programma überhaupt niet doorrekenen, dus ik weet niet wat voor stikstofreductie de VVD eigenlijk wil. CDA laat het wel doorrekenen, maar jullie houden je niet aan dat er een halvering moet zijn in 2030. Terwijl de commissie van Remkes, die jullie hebben ingesteld, heeft gezegd dat dat nodig is om Nederland van het slot te halen.”
Klopt dit?
De VVD heeft haar verkiezingsprogramma inderdaad niet laten doorrekenen voor klimaateffecten door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De partij heeft hier onder andere voor gekozen omdat het PBL kernenergie niet meerekent als beleidsoptie, geeft partijlid Mark Harbers als verklaring in een artikel van Trouw.
Het CDA heeft wel haar verkiezingsprogramma laten doorrekenen door het PBL. Thijssen doelt waarschijnlijk in zijn kritiek op de halvering van emissiereductie. Het PBL schrijf hier het volgende over: “Het pakket aan maatregelen dat het CDA voorstelt kan in 2030 leiden tot een afname van de nationale emissies van 46 procent ten opzichte van 1990.” Hiermee wijkt de partij dus vier procent af van de 50 procent die het Adviescollege Stikstofproblematiek adviseert te waarborgen in wetgeving.
Het Adviescollege Stikstofproblematiek heeft onder voorzitterschap van Johan Remkes in 2020 een rapport uitgebracht met advies voor een structurele aanpak van de stikstofproblematiek. Dit adviescollege is in 2019 met steun van het kabinet ingesteld na een motie van Jacco Geurts (CDA). In dit rapport staat het volgende advies: “Waarborg in wetgeving de uitvoering van natuurherstelmaatregelen en de emissiereductie van 50% in 2030, evenals het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden in 2050.”
De uitspraak van Joris Thijssen klopt dus.
- Caroline van der Plas (BBB): “Wij staan voor meten is weten. Bij een heleboel industrieën, en luchtvaart, is bijvoorbeeld helemaal niet bekend hoeveel stikstofuitstoot er is. In de landbouwsector moet alles worden geregistreerd. Daarvan is het bekend.”
Klopt dit?
Deze uitspraak van Caroline van der Plas snijdt een interessant kritiekpunt aan over het meten van stikstof. Ze noemt onder andere de luchtvaart als sector waar weinig over bekend is. In Nederland wordt namelijk alleen de stikstofuitstoot van luchtverkeer meegerekend tot 3000 voet (914 meter), beweert onderzoeker Leon Adegeest bij Een Vandaag. "De stikstofuitstoot tijdens starten en landen is 20 procent van de hele vlucht. Als je boven 3000 voet de uitstoot niet in kaart brengt, vergeet je 80 procent,” geeft Adegeest aan.
In hetzelfde artikel van Een Vandaag reageert Kees van Luijk op de bewering van Adegeest: "Als wij een globale schatting maken en de hogere luchtlagen ook meenemen, dan komt de bijdrage van de luchtvaart op 0,3 procent, misschien 0,5 procent. Dan is het nog heel klein. En dan hebben we andere prioriteiten die belangrijker zijn voor de luchtkwaliteit dan stikstof.”
De overheidsorganisatie Emissiregistratie houdt onder andere de uitstoot van stikstof bij. Hiervoor hanteren ze de volgende categorieën: Industrie, energie en raffinaderijen; verkeer; consumenten; HDO en bouw; landbouw.
Er wordt dus wel onderscheid gemaakt tussen verschillende uitstoters, maar het is een discussiepunt of de metingen die bijvoorbeeld het RIVM uitvoert een volledig genoeg beeld schetsen. Hierdoor valt lastig te zeggen of deze uitspraak van Van der Plas waar of niet waar is.
- Cees de Jong (CDA): “Er is een raamwet stikstof onder onze beide partijen (VVD en CDA) ontwikkeld, en ook ondersteund door de heer Bisschop (SGP).”
Klopt dit?
Op 17 december 2020 is de wet stikstofreductie en natuurverbetering aangenomen door de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel werd ingediend namens het kabinet door minister van LNV, Carola Schouten. Omdat zowel VVD als het CDA lid waren van het kabinet klopt deze uitspraak van De Jong. Ook Roelof Bisschop van het SGP stemde, zoals de Jong beweert, voor deze wet. Deze uitspraak komt dus overeen met de werkelijkheid.
- Helma Lodders (VVD): “Geen derogatie betekent dat 20 procent van onze veestapel verdwijnt.”
Klopt dit?
Onderzoekers van de WUR hebben in 2016 uitgerekend dat bij het wegvallen van derogatie de benodigde mestverwerkingscapaciteit met ruim 75 procent moet toenemen. Omdat de benodigde mestverwerkingscapaciteit op het moment van het eventueel verlies van derogatie mogelijk niet beschikbaar is, hebben de onderzoekers ook nagegaan wat het effect van het wegvallen van derogatie op het extra mestaanbod op de mestmarkt is als deze wordt gecompenseerd door een vermindering van het aantal graasdieren. Op basis van de dieraantallen van 2013 is dan een reductie van 20 procent van het aantal graasdieren nodig.
Lodders heeft het over het verdwijnen van twintig procent van de veestapel, terwijl de onderzoekers van de WUR het hebben over een reductie van het aantal graasdieren. Dit is een belangrijk verschil, want kippen en varkens worden niet gezien als graasdieren maar als staldieren. Alleen al het aantal varkens in Nederland (12 miljoen) is groter dan het totaal aantal graasdieren (5,4 miljoen). Deze uitspraak van Helma Lodders klopt dus niet.
- Roelof Bisschop (SGP): “Ik vraag me eerlijk gezegd af of die rare regel van mest uitrijden onder de twintig graden daadwerkelijk uit Europa komt, of die niet uit Nederland komt. Van het ministerie van LNV bijvoorbeeld – ik zie ze er voor aan.”
Klopt dit?
Medewerkers van Cumela die contact hebben met ambtenaren van het ministerie van LNV hebben nooit bewijsmateriaal gezien dat de Europese Commissie (EC) dit tijdens de onderhandelingen over het toelaten van derogatie in Nederland heeft ingebracht. Aan de andere kant heeft de minister van LNV, Carola Schouten, in de Tweede Kamer aangegeven dat de EC zelf met deze eis kwam aan het eind van de onderhandelingen.
Er valt dus niet met volledige zekerheid vast te stellen dat die ‘rare regel’ uit de koker van de EC komt, maar als Schouten hierover zou liegen heeft dat een hoge prijs. Dit kan namelijk aanleiding zijn voor een motie van wantrouwen.
