Dit artikel in 1 minuut
Nederland gaat op de schop en dat betekent nog meer werk voor de cumelasector. Jacco Vonhof en Wim van Mourik bespreken In Cumela Live aflevering 2 hoe we als sector aan voldoende medewerkers kunnen komen. Geen eenvoudige opgave, zo blijkt uit het antwoord van Vonhof. "Het is een optelsom." Op sommige gebieden vraagt het ook nog eens om een andere manier van denken, zoals bij de inzet van arbeidskrachten uit derde landen. Alles om te voorkomen dat sectoren met elkaar moeten gaan concurreren om arbeidskrachten. "Richting de toekomst moet mbo weer de norm worden", stelt Van Mourik.
Het nieuwe regeerakkoord ligt op tafel. Wat er dan vooral uitspringt is dat er veel werk aan zit te komen. "Grootse plannen met royale budgetten, waar ik vrolijk van word", zegt Van Mourik in het gesprek met Annemarie Brüning, de presentatrice van Cumela Live. "Bij al die grote plannen zijn onze bedrijven betrokken", verduidelijkt hij en dat betekent dus meer werk en kansen voor de cumelaondernemers.
Zelfs als er minder van overblijft dan nu voorgeschoteld wordt kijkt Van Mourik positief naar de komende jaren. "Zolang er maar een strakke regie is." Vonhof vult aan dat het belangrijk is dat we niet alleen gaan kijken naar de toekomst, maar ook aan de slag moeten met de toekomst. "Die boodschap heb ik ze in Den Haag meegegeven", zegt Vonhof.
Het doembeeld dat hij ziet is dat het tekort aan vakkrachten erin gaat resulteren dat er een concurrentieveld ontstaat met winnaars en verliezers
Een optelsom
"Het ziet er naar uit dat er veel werk aankomt, maar kan de sector al dat werk wel aan?", zo vraagt Brüning. "Nederland gaat op de schop!", beaamt de voorzitter van Cumela, "en daar hebben we veel mensen voor nodig die 's morgens om vijf uur hun bed uitkomen, om zes uur in een busje stappen om ergens om zeven uur te beginnen." Een uitdaging die misschien nog te weinig opgepakt is in het regeerakkoord.
Vonhof gaat er dieper op in en noemt het een optelsom waarin je de sociale paragraaf, scholing, maar ook de grote transities die voor de boeg staan mee moet nemen. Wat meteen helder maakt dat als je dit goed wil oppakken er veel stappen gezet moeten worden. Wat het nog ingewikkelder maakt is dat Vonhof aangeeft dat het in diverse gebieden nodig is om op een andere manier naar zaken te gaan kijken met andere woorden er is een cultuuromslag nodig.
"We hebben te maken met schaarste. Overal zijn tekorten en daarom is het nodig om na te gaan denken over oplossingen die politiek gevoelig liggen, zoals het halen van vakkrachten uit andere en derde landen", zegt Vonhof. Hij zegt dit niet zomaar, want het doembeeld dat hij ziet is dat de tekorten aan vakkrachten in de cumelasector, bouw, techniek en andere sectoren erin gaan resulteren dat er een concurrentieveld ontstaat met winnaars en verliezers. "Daarom is het nodig dat we gaan nadenken over regelingen die het voor die mensen interessant maken om hier te komen werken en die ze misschien ook weer gaat helpen om terug te gaan als het werk klaar is."
Mbo weer belangrijk maken
Vonhof kijkt daarmee naar de mogelijkheden om relatief snel aan ervaren krachten te komen. Voor de langere termijn is het aanjagen van nieuwe aanwas en instroom juist weer belangrijk en daar gaat Van Mourik op in. "Heb je het over nieuwe aanwas/instroom dan hebben wij vooral leerlingen van het mbo nodig. Mbo moet weer aantrekkelijk gemaakt worden en dat zou in mijn optiek ook weer de norm moeten worden. Ik lees hierover in het regeerakkoord wel wat en er wordt aandacht voor gevraagd. Het is echter nog te weinig."
Liever zou de voorzitter zien dat er echt begonnen wordt met reclamemaken voor het werken buiten, want het is machtig mooi werk! "Mijn wens is om samen met de overheid een campagne op te gaan zetten. Een campagne waarin we de boodschap vertellen dat het werk buiten of in het mbo net zo aantrekkelijk is als het werk wat je met een hbo of universitaire opleiding kunt doen. Laten we niet iedereen stimuleren om door te studeren. En misschien moeten we daarvoor iets doen met de lonen en imago, zolang we er maar mee aan de slag gaan."
Voorsorteren op de toekomst
Maak je van het mbo weer de norm dan kan dit ervoor zorgen dat er een stabiele instroom blijft en misschien zelfs het aantal arbeidskrachten uitbreiden, maar Vonhof ziet meer kansen. "Werk moet weer gaan lonen." De voorzitter van MBK-Nederland legt uit dat de prikkel voor mensen die niet werken de verkeerd is. "Gaan ze werken dan gaan ze er vaak op achteruit." Iets wat totaal niet motiveert om aan het werk te gaan. "We hebben één miljoen mensen aan de kant staan, die misschien niet allemaal geschikt zijn maar een groot aantal wel." Hij vindt dat de politiek dit moet gaan oppakken.
Er is echter meer werk te doen. "Er is ook nog een groep mensen die bij wijze van spreken 'kijken als een konijn die gevangen zit in de koplampen van een auto' waarvan de beroepen gaan verdwijnen", zegt Vonhof. "Mensen die kansrijk zijn voor andere beroepen, maar dan moeten we ze wel gaan helpen en ze mogelijkheden laten zien."
Volgens de voorzitter van MKB-Nederland is dit niet iets wat je van de ene op de andere dag kunt doen. "Macro-economen denken dat dit zomaar kan. Iemand heeft bijvoorbeeld geen werk meer in de horeca dan gaat hij toch de zorg in, alleen zo werkt het niet." Wat hij sectoren aanraadt is om duidelijk te gaan maken waar de carrièrekansen liggen en in welke beroepen iemand een toekomst op kan bouwen. "Waar kun je een goed inkomen verdienen en heb je ook nog veel plezier in je werk."
"Het vertrekpunt voor de medewerkers die om willen en kunnen schakelen moet dan zijn het punt waar ze nu al zitten. Vervolgens ga je daar met onderwijs op inhaken. Daarmee zijn we met een 'Leven lang leren' al begonnen en daar moeten we veel meer op in gaan zetten." Daarop borduurt Vonhof daar op door dat ziet hij goede kansen in van werk naar werk. "Dus niet eerst iemand uit een baan laten vallen en dan pas beginnen, maar al beginnen als iemand nog werkt."
Aan de slag
Vatten we de woorden van Vonhof en Van Mourik samen dan liggen er een aantal pittige uitdagingen voor de cumelasector en de aanverwante sectoren, want veel van deze vraagstukken kun je niet alleen oppakken. De schaarste in arbeidskrachten is er al en zal alleen maar groter worden naarmate er meer werk komt en er meer medewerkers met pensioen gaan. Positief is het dan om te weten dat de voorzitters een visie hebben van wat er nodig is en we dus met zijn allen aan de slag kunnen om te voorkomen dat Nederland op de schop gaat en het werk vervolgens nooit af zal komen.