Deze week ontstond veel commotie omdat een advies van de landsadvocaat uitlekte over de mogelijkheden om vergunningen van bedrijven in de buurt van natuurgebieden in te trekken. Het volgde op een eerder bericht waaruit bleek dat het ministerie van LNV onderzocht of het mogelijk is om bedrijven in de buurt van Natura 2000 gebieden te onteigenen. Twee maatregelen die Cumela afwijst als maatregel om de belasting van stikstof omlaag te brengen. Teun Jansen, specialist omgevingsrecht bij Cumela vindt deze voorstellen zeer contraproductief. “Hiermee kom je aan het bestaansrecht van bedrijven en daar zullen ondernemers zich met hand en tand tegen verzetten. Vooral het dreigen met de intrekking van een vergunning is onacceptabel”, stelt Jansen. “Juist een vergunning regel je als bedrijf om zekerheid te hebben over het recht om je bedrijf op die plaats uit te oefenen. Een vergunning kan de overheid alleen intrekken als je de voorwaarden overtreedt of als je bijvoorbeeld een bouwvergunning niet benut.”
Kans zeer klein
Jansen acht de kans dat het intrekken van een vergunning een snelle mogelijkheid is om bedrijven uit een gebied te krijgen, zeer klein. “De overheid mag dan wel menen de mogelijkheid te hebben om op grond van de Habitatrichtlijn een vergunning in te trekken vanwege het maatschappelijk belang, maar er zijn ook andere wetten en regels. In dit geval denk ik dat het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens (EVRM) voorrang heeft en gerespecteerd moet worden. Het intrekken van de vergunning zal dan getoetst moeten worden aan de proportionaliteits- en evenredigheidstoets uit het EVRM. Bij de wijze waarop, en de snelheid waarmee gepleit wordt om vergunningen in te trekken vraag ik me af of op een rechtvaardige wijze inbreuk wordt gemaakt op de rechten van een mens.”
Het dreigen met de intrekking van een vergunning is onacceptabel
Mocht de overheid desondanks toch besluiten om vergunningen in te trekken dan voorziet Jansen ook lange juridische trajecten. “Dat voert uiteindelijk naar het Europese hof en zal zeker ook acht jaar in beslag nemen. Los van de uitkomst kun je dus al vaststellen dat ook dit geen snelle procedure is.”
Onteigening
Een vergelijkbaar traject zal volgens Jansen ook gelden als de overheid kiest voor onteigening. “Dan moet bijvoorbeeld eerst de wetgeving en bijvoorbeeld een bestemmingsplan worden aangepast. Pas als daar een besluit over is genomen kun je overgaan tot onteigening. Met alle juridische procedures daarbij zal ook zeker een periode van acht tot tien jaar beslaan.”
Hij acht de kans daarom zeer klein dat deze twee voorstellen zullen leiden tot een versnelling van het verminderen van de stikstofuitstoot. “Verplicht stoppen zal leiden tot groot verzet en leidt zeker niet tot het gewenste doel. Wij zien liever dat de minister het initiatief omarmt dat gezamenlijk met onder andere VNO-NCW, MKB Nederland, Natuurmonumenten, Natuur en Milieu en LTO is gepresenteerd.”
Onteigening voert naar het Europese hof en zal zeker ook acht jaar in beslag nemen
In dit versnellingsakkoord getiteld ‘Naar een duurzaam evenwicht’ is een voorstel uitgewerkt waarbij ondernemers en natuur perspectief hebben. Uitvoering kan volgens Jansen ook snel worden opgepakt omdat tussen alle partijen op hoofdlijnen al overeenstemming is bereikt. “In plaats van allerlei oneigenlijke maatregelen te laten onderzoeken die ook veel geld kosten, kan de minister beter snel dit plan ter hand nemen en daar het benodigde geld voor beschikbaar stellen. Dan krijgt de agrarische sector een nieuw perspectief, maar komt er ook ruimte voor de bouwsector, de industrie en de natuur. Alleen op die manier komen we uit de impasse en niet met proefballonnetjes die alleen maar tot verzet, onrust en weerstand lijden.”
