Besluiteloosheid nekt cumelasector

Het Kamerdebat van donderdag noemt Van Mourik kenmerkend voor de aanpak van het stikstofprobleem. “Er is geen gehoor voor de problemen in onze sector. Wij hebben direct maatregelen nodig, want de bouw staat nu stil. Een varken, kip of koe meer of minder, voorkomt nu geen ontslag van vakmensen. En met een lagere maximumsnelheid op snelwegen komt er geen stilstaande graafmachine uit de schuur.”

Besluiteloosheid coalitie
Van Mourik hekelt vooral de besluiteloosheid van de coalitie. “We zijn bijna vijf maanden verder en er is nog geen enkel zicht op een oplossing voor het stikstofprobleem. Iedereen blijft maar denken dat er één grote oplossing gevonden kan worden, maar die is er niet. Er moet veel meer gekeken worden naar de effecten voor verschillende sectoren zoals de bouw, industrie, maar ook natuur.”
Het eerste dat Van Mourik wil, is dat gemeenten en provincies projecten vrijgeven waarbij alleen tijdens de aanleg en bouw stikstof vrijkomt. “Het is toch raar dat we het bouwen van huizen een probleem vinden vanwege de stikstofuitstoot bij de aanvoer van het materiaal. Terwijl het geen enkel probleem is als nieuwe bewoners daarna een tweede auto aanschaffen, omdat er geen supermarkt in de buurt is.”
Vergelijkbaar vindt hij zaken als het versterken van een dijk, het plaatsen van een windmolen of het leggen van kabels en leidingen. “Dit is werk dat niet mag stagneren, want juist door de klimaatproblemen is dat hard nodig. Dijken om de stijgende zeespiegel op te vangen, windmolens om milieuvriendelijk energie op te wekken en kabels en leidingen om de windstroom bij de mensen thuis te krijgen.”

Natura 2000-gebieden herstellen
Onbegrijpelijk vindt hij het ook dat zelfs werkzaamheden als het beheer en het herstel van Natura 2000-gebieden stil liggen. “Dat is werk dat direct tot verbetering van de natuur leidt. Dat kun je toch niet stilleggen, omdat er stikstof vrijkomt? Want wat je ook bedenkt, die machines moeten draaien, het enige alternatief is gewoon met de schop. Maar dat schiet ook niet op. Daarom hebben wij zelfs aangeboden om in de Natura 2000-gebieden met alleen maar Stage 4b- of Stage 5-machines te werken. Machines met een lagere uitstoot zijn er niet. Maar dan moet de politiek wel vergoeden dat we onze oude machines niet meer kunnen gebruiken.”
Van Mourik vindt dat ondernemers overal in het land de gemeenten en provincies kritisch moeten volgen. “Als je weet dat er projecten klaarstaan, ga in overleg en vraag ze de ruimte te gebruiken die er ook nu al is. Stel ze ook in gebreke als ze dat niet doen. Wij moeten hoe dan ook de druk erop houden.”

Extra maatregelen Cumela
Van Mourik snapt dat de politiek in een ingewikkeld dossier als dit de ruimte neemt om geen overhaaste beslissingen te nemen, maar vindt dat er ook oog moet zijn voor de acute problemen. “Die kun je niet negeren. Want wij hebben thuiszittende vakmensen en constateren oplopende betalingsachterstanden van cumelaondernemers. Ik begrijp heel goed dat onze achterban nu net als de boeren op de barricades wil stappen. Voor hen is nog zes weken wachten voor we weer aan het werk kunnen veel te lang!”
De komende weken wil Cumela in elk geval gebruiken om de lobby verder te intensiveren en de politiek uit te leggen welke maatregelen snel effect hebben en hoe sectoren elkaar kunnen helpen. Onderdeel daarvan zijn de twee extra maatregelen die Cumela deze week heeft gepresenteerd, aanvullend op het 10-puntenplan dat via VNO-NCW is opgesteld. Volgens Cumela zijn deze twee extra maatregelen noodzakelijk om snel ruimte te krijgen in het stikstofdebat. “Maatregelen zoals het verhogen van de generieke drempelwaarde en het doen van metingen vergt een langdurig en vaak zelfs juridisch proces. Die tijd is er niet. Daarom willen wij dat stikstofrechten snel verhandelbaar en losgekoppeld worden van alle andere rechten. Wij denken dat je door stikstofrechten vrij verhandelbaar te maken, snel een oplossing hebt. Bedrijven die willen stoppen, kunnen dan op korte termijn hun rechten te gelde maken. Doordat rechten bij verkoop worden afgeroomd, neemt de totale stikstofuitstoot direct af. Door de verhandelbaarheid kunnen projecten met een kleine stikstofuitstoot deze rechten kopen en kunnen ondernemers daar aan de slag.”

Snel oplossingen stikstofprobleem nodig
Cumela ziet dit als een oplossing die op de hele korte termijn het hervatten van projecten mogelijk maakt. “Door de afroming daalt de totale uitstoot in elk geval en kunnen we weer huizen bouwen, wegen aanleggen en zelfs bedrijven uitbreiden”, aldus Van Mourik.
Hij waarschuwt dat de politiek dan ook de tweede voorgestelde maatregel moet volgen. “Het afromen van ongebruikte stikstofruimte moet van tafel. Dat zijn rechten die bedrijven hebben verkregen door vergunningen aan te vragen en investeringen te doen. Die mag je niet straffen, omdat ze deze nu nog niet maximaal gebruiken."
Het overnemen van deze twee maatregelen is noodzakelijk om snel uit de stikstofimpasse te komen en weer aan de slag te kunnen. Het zorgt dat de emissie daalt en dat allerlei bouwprojecten weer vrijvallen. Van Mourik: “De politiek heeft dan de tijd om te kijken naar de grote oplossing om de emissie uiteindelijk fors te verlagen. Maar wij moeten nu weer aan de slag kunnen.”