De huidige lockdown maakt dat werknemers plannen maken om naar het buitenland te gaan. Wat als een werknemer op vakantie gaat naar een gebied met een geel, oranje of rood reisadvies? En wat als de werknemer tijdens of na z’n vakantie in quarantaine moet? Moet je dan loondoorbetalen of niet?
Vakantie en kleurcodes
Het kabinet heeft besloten dat iedereen zoveel mogelijk thuis moet blijven. Voor reizen naar het buitenland gelden per land spelregels, die per dag kunnen wijzigen. Controleer voor iedere reis: Reisadviezen en kleurcodes (Nederlandwereldwijd.nl) en Checklist voor reizen buiten Nederland (Nederlandwereldwijd.nl)
Hoogrisico en quarantaine
Werknemers die na een vakantie in quarantaine moeten hebben geen recht op loon tijdens de quarantaine als dit voorzienbaar was voor vertrek. Voor een reiziger komend uit een zeer hoog risicogebied geldt sinds 1 juni 2021 de wettelijke verplichting om tien dagen in quarantaine te gaan. De quarantaineplicht geldt ook als de reiziger gevaccineerd is.
Dat coronamaatregelen, en ook reisadviezen, voortdurend worden aangepast is inmiddels een bekend fenomeen. Het gebied dat vandaag oranje is kan morgen geel zijn, maar net zo goed overmorgen weer oranje. Van een werknemer mag daarom worden verwacht dat hij rekening houdt met de mogelijkheid dat een reisadvies en het daaraan gekoppelde advies met betrekking tot quarantaine kan veranderen.
"Mag ik als werkgever een werknemer vragen of hij naar een gebied met code oranje of rood is geweest?" Ja, dat mag. Je vraagt hem/haar niet om medische gegevens en hebt een gerechtvaardigd belang, omdat je jouw (wettelijke) zorgplichten voor werknemers en/of klanten moet nakomen, ondanks het feit dat een bevestigend antwoord negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor de werknemer. Het is daarom wel belangrijk jouw beleid op dit punt van te voren bekend te maken.
Met uitzondering van het reizen naar een groen gebied betekent dit dat de quarantaineperiode na terugkomst uit het buitenland altijd voor risico komt van de werknemer. Dit heeft tot gevolg dat als de werknemer dan niet kan werken gedurende de quarantaineperiode na terugkeer uit het buitenland, hij geen recht heeft op loon.
Toch op vakantie
De werknemer die er bewust voor kiest om op vakantie te gaan naar een land met code rood of oranje weet dus dat van hem verwacht wordt dat hij na terugkeer in quarantaine gaat. Op dit moment zou je kunnen stellen dat reizen naar alle landen risicovol is, omdat nu bekend is dat de regels per dag kunnen worden aangepast, met eventueel quarantaine als gevolg.
Tenzij de medewerker thuis kan werken, betekent dit dat hij of zij geen arbeid kan verrichten. Omdat de medewerker dit op voorhand weet kan gesteld worden dat de oorzaak dat hij zijn arbeid niet kan verrichten de risicosfeer ligt. Dit betekent dan dat de medewerker, tijdens de periode van quarantaine, geen recht op loon heeft als hij zijn arbeid niet kan verrichten.
Er ontstaat zo een verschil tussen werknemers die hun werk wél vanuit huis kunnen verrichten en werknemers die dat niet kunnen. Maar als je een werknemer die wel vanuit huis kan werken dit niet laat doen, kun je vervolgens moeilijk volhouden dat de reden dat hij zijn werk niet verricht, in zijn risicosfeer ligt.
Overigens lijkt het waarschijnlijk, maar is op voorhand niet met zekerheid te zeggen dat een rechter ook zal oordelen dat het willens en wetens naar een gebied met code rood, of oranje gaan, of naar een geel gebied dat tijdens de vakantie van kleur verschiet, stopzetting van loon daadwerkelijk rechtvaardigt. De hoofdregel ‘geen arbeid, wel loon, tenzij de oorzaak in de risicosfeer van de werknemer’, geldt pas sinds 1 januari 2020 – en uitspraken van rechters die richting kunnen geven, zijn er nog niet.
Belangrijk
Inhouding van loon is een zware sanctie en zal in voorkomende gevallen door de werknemer die het overkomt, worden aangevochten. Zeker in geval van quarantainemaatregelen, is nu niet bekend hoe een rechter hier tegenaan kijkt, daarom is het noodzakelijk om jouw werknemers vooraf schriftelijk te wijzen op de consequenties die je als werkgever wilt verbinden aan het op vakantie gaan naar een land met code geel, oranje of rood en je werknemer vervolgens in quarantaine moet en daardoor of om andere redenen zijn arbeid niet kan verrichten.
