Ook de machinebouwer (of importeur) kan zijn huiswerk niet goed hebben gedaan. Uit literatuur blijkt dat zeventig procent van de CE-gemarkeerde machines niet voldoet aan de gestelde veiligheidseisen. Bij een bedrijfsongeval ben jij als werkgever in eerste instantie aansprakelijk en krijg je te maken met de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie). De Arbowet vraagt van jou als ondernemer om ook nieuwe machines voor de ingebruikname op veiligheid te (laten) beoordelen. De Inspectie SZW kan dat alleen toetsen als jij dat ook kunt aantonen. Mijn advies is dus om de risicobeoordeling vast te leggen.
Waar je op moet letten bij aankoop van nieuwe machines:
- Dat er een CE-typeplaat op de machine is aangebracht.
- Dat jij een getekende conformiteitsverklaring (verklaring van overeenstemming) ontvangt.
- Dat er een Nederlandse gebruikershandleiding wordt meegeleverd (dit onder meer om voorlichting aan de gebruikers te kunnen geven).
- Zorg voor een eigen veiligheidsbeoordeling en leg dat vast voor ingebruikname.
Trekkers zijn uitgesloten van de machinerichtlijn en hebben geen CE-markering!
Ook CE-markering voor zelfbouw- en aangepaste machines
Het ligt anders bij zelfbouw- of aangepaste CE-gemarkeerde machines waarbij het beoogde gebruik is gewijzigd of waarbij andere of nieuwe risico’s zijn ontstaan. Formeel ben jij dan zelf verantwoordelijk voor de (nieuwe) CE-markering, ook al breng je de machine niet in de handel en wordt de machine alleen voor eigen gebruik gebruikt. Bij oudere machines (van voor 1993) hoef je geen CE-markering aan te brengen, maar je moet wel een risicobeoordeling maken.
Het belangrijkst is natuurlijk dat elke machine veilig is. Ik adviseer je om in elk geval minimaal een risicobeoordeling te (laten) maken van de zelfbouw- of aangepaste machines. Op deze manier beoordeel je de machine op meerdere punten voor een veilig gebruik. In het verslag leg je vast dat er naar minimumvoorschriften (uit de Richtlijn arbeidsmiddelen) op het gebied van veiligheid en gezondheid is gekeken en welke maatregelen je hebt genomen om gevaarlijke situaties te voorkomen. Dit document kan ook belangrijk zijn als je met de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) te maken krijgt.
Een verhaal uit de praktijk
Een loonbedrijf heeft voor het uitruimen van gewassen in de glastuinbouw al zijn machines zelf gebouwd. Op een bepaald moment komt een medewerker met zijn hand klem te zitten tussen de inklappende machine. Doordat het een meldingsplichtig bedrijfsongeval is, stelt de Inspectie SZW een onderzoek in. Daarbij blijkt al snel dat de machines zelf gebouwd zijn, geen CE-markering hebben en ook niet zijn beoordeeld op veiligheid. Het ergste is natuurlijk dat een medewerker gewond is geraakt, maar daarnaast ontvangt de werkgever een boete van € 9000,- en moet dit loonbedrijf al zijn zelfgemaakte machines binnen een paar maanden alsnog van een CE-markering laten voorzien. Doordat het bedrijf dit niet zelf kan, moet het zich laten ondersteunen door specialisten en komen er nog eens duizenden euro’s aan kosten bij. Hierbij komen natuurlijk ook nog de kosten van het ziekteverzuim (loondoorbetalingsverplichting), de kosten voor een vervangende medewerker en een eventuele schadeclaim van het slachtoffer.
Bij een ander loonbedrijf dat met gelijksoortige zelfbouwmachines werkt, gaat het helaas ook mis als een medewerker in de machine klem komt te zitten. Daar legt de Inspectie SZW het gehele bedrijf stil. De onderneming mag de werkzaamheden pas weer hervatten nadat alle machines veilig zijn gemaakt en voorzien van CE-markeringen. Dit duurt maanden.
Kijk voor meer informatie op www.agroarbo.nl onder het kopje ‘Mechanisch Loonwerk’ en daarna ‘Machineveiligheid algemeen’.
Vragen over dit onderwerp, dan kun je bellen met één van de hoger veiligheidskundigen van Stigas via telefoonnummer (085) 044 07 00 (optie 1).
Bron: Stigas, Peter Bredius
