Robert Scholman is binnen Aannemingsbedrijf Jos Scholman de aanjager van het hele verduurzamingstraject. Samen met vader Jos senior en broer Jos junior is hij eigenaar van het bedrijf, dat actief is in infra, sport en groen. Het bedrijf heeft tweehonderd vaste medewerkers en heeft continu ruim honderd inleenkrachten aan het werk.
Als je wilt blijven bestaan, dan zul je wel moeten verduurzamen
In 2020 maakte Scholman al duidelijk waarom het bedrijf voor waterstof heeft gekozen om te verduurzamen en niet voor elektrificatie door middel van accu’s. Bij het laatste ziet hij op termijn te veel knelpunten op het gebied van laadcapaciteit en laadinfrastructuur. Ook duurt het laden van accumachines veel langer dan het tanken van een waterstofmachine. In brandstofkosten verwachtte hij met waterstof ongeveer gelijk uit te komen met diesel en benzine, en dat was nog in 2020. Destijds had Scholman geïnvesteerd in elf personenauto’s op waterstof en stond het bedrijf op het punt de eerste vier trekkers op waterstof in ontvangst te nemen.
We zijn inmiddels tweeënhalf jaar verder en spreken opnieuw met Robert Scholman. Hij gaat eerst in op het belang van een goede visie op de energietransitie voor de sector. “Je hebt geen keuze meer of je gaat verduurzamen”, zegt hij. “Als je wilt blijven bestaan, zul je wel moeten. Het is daarom goed om nu een visie te ontwikkelen op langs welke weg je dat wilt doen. Als je op tijd instapt, heb je tijd om te leren en is de stap niet te groot als je op termijn alles in één keer moet doen. De kosten voor brandstof voor transport en machines worden nooit meer zo laag als ze zijn geweest.”
HVO als tussenstap
Jos Scholman is in 2019 begonnen met het ontwikkelen van een visie en koos daarbij voor waterstof. Het bedrijf ontwikkelde plannen voor een eigen waterstoftankstation, met daarbij ook de productie van groene waterstof met behulp van de energie van een tien hectare groot zonnepark waarvan het aandeelhouder is. Robert Scholman nu hierover: “We zijn in 2019 samen met Allied Waters begonnen met Hysolar, met als doel het exploiteren van het zonnepark om met de stroom daarvan groene waterstof te produceren voor onszelf en voor anderen. We zijn nu bijna zover. De electrolyzer die de waterstof produceert, gaat deze zomer draaien. Het is de bedoeling om daarmee jaarlijks 300 ton waterstof te produceren. Om een indruk te geven van hoeveel dat is: één kilo vloeibare waterstof staat ongeveer gelijk aan drie liter diesel. Het is een beetje kort door de bocht, maar het rekent gemakkelijker. Met driehonderd ton waterstof produceren we dus het equivalent van een miljoen liter diesel. Op ons bedrijf gebruikten we vorig jaar voor al onze auto’s en machines ongeveer twee miljoen liter HVO. Daarop zijn we volledig overgestapt, als tussenstap naar een volledig fossielvrije energiedekking.
Op het bedrijf gaat de waterstof rechtstreeks vanaf de electrolyzer via een horizontaal geboorde pijpleiding naar het tankstation. “Dat hebben we sinds anderhalf jaar bij ons bedrijf en draait al die tijd probleemloos”, vertelt Scholman. “Tot nu toe voerden we de waterstof aan per vrachtwagen, maar dat hoeft straks dus niet meer. We kunnen het dan per vrachtwagen naar klanten of naar de bouwplaats transporteren.”
Omdat Scholman van de vermarkting en distributie van brandstoffen geen core business wil maken, heeft het bedrijf hiervoor twee extra partners in Hysolar gezocht. Dat zijn energieleverancier Scholt Energy en brandstoffenhandel Van Kessel. Scholt Energy is specialist in levering van energie aan grote bedrijven. Van Kessel is onder meer bekend als brandstoffenleverancier bij veel cumelabedrijven. Het heeft daarnaast ook de Greenpoint-tankstations.” (zie kader)
Acht keer New Holland Dual Fuel
De eerste stap van Jos Scholman naar het gebruik van waterstof als brandstof was begin 2020 de aanschaf van elf Hyundai Nexo-auto’s met een brandstofcel. Een relatief eenvoudige omschakeling, stelt Robert. “De auto’s waren gewoon op de markt en we konden die gewoon aanschaffen. Veel moeilijker was het voor de voertuigen die we voor onze werkzaamheden gebruiken, want die waren op waterstof niet beschikbaar.”
Als goede klant van New Holland, met tachtig trekkers van dat merk in het machinepark, was het logisch dat Scholman eerst met dat bedrijf in gesprek ging. “Uiteindelijk hebben we samen met New Holland Benelux de T5-waterstoftrekker ontwikkeld, waarvan we er vier in gebruik hebben. Die trekkers hebben tot nu toe totaal geen motorische problemen en in al onze olieanalyses kunnen we ook geen verhoogde slijtage ontdekken door het gebruik van waterstof.”
De trekkers sloegen aan bij het personeel en de opdrachtgevers. “We hebben daarom vervolgens ook een Holder-werktuigdrager omgebouwd naar het Dual Fuel-systeem dat we ook bij de New Holland gebruiken. Daarvan hebben we er inmiddels ook vier. In augustus vorig jaar hebben we vervolgens ook geïnvesteerd in vier New Holland T7.245 Dual Fuel-trekkers, omdat we behoefte hadden aan meer vermogen. De eerste daarvan hebben inmiddels ruim 1500 probleemloze uren gedraaid.
Hoewel Scholman het initiatief voor deze ontwikkeling heeft genomen, stelt het bedrijf de technologie ook beschikbaar aan andere bedrijven. New Holland heeft inmiddels meer dan veertig Dual Fuel-trekkers verkocht in Nederland en België. Dat geeft wel aan dat de markt erop zat te wachten.
We kunnen merken dat we er meer werk door krijgen
Kraan ombouwen
Na het eerste succes met de trekkers is Scholman eind 2021 in gesprek gegaan met Liebherr en Terberg Techniek om een mobiele kraan om te bouwen naar puur waterstof, met een brandstofcel. Een kraan leent zich daar nog net even beter voor dan een trekker, stelt Scholman. “Je hoeft met de elektromotor alleen maar de hydrauliekpompen aan te drijven en hebt geen afstemming nodig van motor en transmissie. Dat maakt het een stuk eenvoudiger”, aldus Scholman. Inmiddels draait de eerste mobiele graafmachine, een Liebherr 916 Litronic, en is de tweede bijna klaar (zie kader). Terberg biedt de techniek daarvan, samen met Liebherr, ook aan derden aan, waarmee Scholman de energietransitie een extra boost hoopt te geven.
Hiermee is het voor Scholman nog niet klaar. “Ik denk dat we er over een jaar of twee nog wel zes Dual Fuel-trekkers bij hebben”, zegt hij. “Daarnaast komen er nog twee Holders bij en tien bestelbusjes. Ook zijn we bezig met twee rupskranen en zijn we ons aan het oriënteren op vrachtauto’s op waterstof.”
Zijn opdrachtgevers reageren zeer positief op de inspanningen op het gebied van verduurzaming, benadrukt Scholman. “We kunnen merken dat we er meer werk door krijgen. Ook kunnen we merken dat we minder moeite hebben bij het vinden van personeel. Monteurs kunnen bijvoorbeeld sleutelen aan het materieel van de toekomst. Wie wil dat nou niet?”
