Twee snelle maatregelen om stikstofproblemen op te lossen

Cumela onderschrijft het 10-puntenplan van VNO-NCW en MKB-Nederland van 30 september jl. waarin oplossingen voor de zeer korte (weken), de korte (6 maanden) en langere termijn (2 jaar) worden geopperd en komt aanvullend met twee extra oplossingsrichtingen die snel effect hebben en alle gedupeerde sectoren op zeer korte termijn op gang kunnen brengen. Deze maatregelen zijn goed voor boer én bouw!

Twee snelle maatregelen
In een brief aan de vaste Kamercommissie van landbouw en de Statenleden van de provincies draagt Cumela twee snelle maatregelen aan om de stikstofproblemen voor de korte termijn op te lossen, waardoor de vergunningverlening en alle gedupeerde sectoren snel weer op gang kunnen komen. Naast deze kortetermijnmaatregelen zijn voor de lange termijn andere maatregelen essentieel, zoals het verhogen van de drempelwaarde en het feitelijk meten van de ammoniakdepositie in Natura 2000-gebieden. In verband met de complexiteit zijn deze maatregelen helaas niet binnen 3 tot 6 maanden te realiseren. Bedrijven in de aannemerij en grond-, weg- en waterbouw hebben de tijd niet om hierop te wachten.

Kies voor innovatie in plaats van sanering 
Om sneller werk te genereren, heeft Cumela twee oplossingsrichtingen in gedachten. De eerste maatregel gaat over het loskoppelen van de stikstofrechten van productierechten, zoals CO₂ en fosfaat. Ondernemers verkopen geen stikstofrechten onder de huidige voorwaarden en zo wel, dan is dit voor het aankopende bedrijf niet betaalbaar. Door de stikstofrechten los te koppelen, kunnen bedrijven investeren in maatregelen om de stikstofuitstoot terug te brengen, zoals emissiearme roostervloeren bij melkveehouderijen of door reiniging van rookgassen in de industrie.
Minder dieren leidt dus niet tot de oplossing van het stikstofprobleem. Door het nemen van maatregelen om te komen tot stikstofreductie, kunnen bedrijven een gedeelte van de rechten gebruiken voor de ontwikkeling van het bedrijf en kunnen ze de overige rechten verkopen aan andere stikstofvragende activiteiten. Dankzij de afroming van 30% neemt de totale stikstofuitstoot af, maar behouden ondernemers het bestaansrecht om te kunnen en blijven ondernemen. De verkoop van rechten geeft de ondernemer de ruimte om te investeren in technische maatregelen.  

Beloon natuurverantwoorde initiatieven 
De tweede maatregel waar Cumela voor pleit, is het handhaven van de rechten die bedrijven nu hebben op basis van vergunningen in het kader van de Wet Natuurbescherming of vanwege maatregelen genomen in het kader van het Programma Aanpak Stikstof (PAS). “Dit doet recht aan de investeringen die bedrijven hebben gedaan om te voldoen aan de toen geldende wetgeving. Het generiek afnemen van toestemmingsbesluiten (vergunningen) is rechtsongelijk”, aldus Teun Jansen, juridisch adviseur omgevingsrecht bij Cumela Advies.

Vertrouwen meer dan gehalveerd!
Dat de nood hoog is, blijkt uit een inventarisatie onder de leden van Cumela. Binnen enkele dagen reageerden bijna 500 van de 2000 aangesloten cumelabedrijven op een enquête. Daaruit blijkt dat het vertrouwen in de toekomst van de sector meer dan gehalveerd is. Niet verwonderlijk, want sinds de uitspraak van de Raad van State zag de sector al voor 400 miljoen aan werk wegvallen en zij verwacht dat de schade de komende maanden zal oplopen tot meer dan 1 miljard euro. Bedrijven die actief zijn in het grondverzet rond het bouwrijp maken van bouwterreinen, de aanleg en het herstel van natuurgebieden en de wegenbouw merken als eerste het stilvallen van projecten, omdat ze vanaf de start betrokken zijn bij de werkzaamheden. Het gevolg is dat de orderportefeuille sinds eind mei is teruggelopen van gemiddeld nog vijf maanden werk naar minder dan drie maanden. Wat de onzekerheid nog groter maakt, is dat het aantal aanvragen van aanbestedende diensten in die periode gedaald is met 60 procent.

Ontslag duizenden mensen dreigt 
Het wegvallen van grote hoeveelheden werk vertaalt zich nu al in het verminderen van het personeelsbestand. Uit de inventarisatie blijkt dat cumelabedrijven al meer dan 3.000 mensen naar huis hebben gestuurd. Tot nu toe vooral zzp’ers en losse arbeidskrachten, maar een groot aantal bedrijven verwacht ook mensen te moeten ontslaan als er niet snel iets verandert. Om te voorkomen dat deze vakmensen voor de sector verloren gaan, vraagt Cumela om als crisismaatregel deeltijd-WW mogelijk te maken. Cumela-directeur Janneke Wijnia legt uit: “Als we straks weer aan de slag moeten om alle extra projecten voor natuurherstel te realiseren, zullen we onze vakmensen hard nodig hebben. Dat mag toch niet vastlopen, omdat deze mensen naar andere sectoren gaan die ze graag willen hebben. De Tweede Kamer moet nu doorpakken en serieus met de regering kijken naar de voorstellen die wij aangedragen hebben. We verwachten een besluit tot maatregelen die werkbaar zijn en snel en direct effect hebben! Wij rijden niet naar Den Haag, maar sturen haalbare voorstellen, waarmee milieu en economie geholpen zijn en waarmee alle gedupeerde sectoren op korte termijn weer verder kunnen.”