In het deze week gesloten Schone Lucht Akkoord (SLA) hebben negen provincies, 46 gemeenten en de Rijksoverheid afgesproken ernaar te streven om in 2030 samen de uitstoot van vervuilende stoffen met 70 procent te verminderen. Dit zal grote impact hebben op onze sector, omdat het akkoord strenge doelen stelt voor mobiele werktuigen, inclusief landbouwwerktuigen. Het streven van het Schone Lucht Akkoord is namelijk een reductie van de negatieve gezondheidseffecten voor heel Nederland in 2030 ten opzichte van 2016. Het landelijke doel is minimaal 50 procent gezondheidswinst te boeken voor emissies afkomstig van binnenlandse bronnen. Per bron zijn afzonderlijke doelen geformuleerd.
Concreet in cijfers of in woorden in 2030 ten opzichte van 2016:
- Mobiliteit/verkeer (bijdrage 36%): -70%
- Mobiele werktuigen (bijdrage 10%): -75%
- Industrie (bijdrage 10%): uitstoot en groei verder ontkoppelen en continue daling van emissies naar de lucht
- Houtstook (bijdrage 9%): dalende trend van emissies naar de lucht
- Binnenvaart en havens (bijdrage 7%): -35% (in 2035 ten opzichte van 2015)
- Landbouw (bijdrage 11%): -37%
Impact mobiele werktuigen
Ondanks het beperkte aantal mobiele werktuigen is de bijdrage met 10 procent opvallend hoog. Het gaat hier om materieel zoals bouwmachines, veegwagens, aggregaten en landbouwwerktuigen. De Rijksoverheid, provincies en gemeenten hebben met de aanbesteding van wegen, kunstwerken en via de (omgeving)vergunning veel invloed op de markt voor mobiele werktuigen. De afspraken richten zich op bouwmachines, materieel voor groenbeheer en aggregaten voor bijvoorbeeld bronbemaling en festivals. Diverse gemeenten zijn al begonnen met het verkennen en toepassen van mogelijkheden om deze emissies te reduceren. Voorlopig staan er in het Schone Lucht Akkoord geen concrete maatregelen voor landbouwwerktuigen in de landbouw, tussen de regels door vallen die echter wel onder de genoemde maatregelen.
Zorgwekkend hoog doel
Voor mobiele werktuigen is voor 2030 een doel van 75 procent reductie van de negatieve gezondheidseffecten geformuleerd ten opzichte van 2016. Het zorgwekkende is dat de lat voor mobiele werktuigen erg hoog ligt. Daarom is Cumela hierover al geruime tijd in gesprek met overheid, gemeenten en provincies. Die gesprekken blijven we ook de komende tijd voeren. We leggen dan ook uit dat het hier over de cumelasector gaat, die met meer dan 70 procent van het mobiel materieel in groen, grond en infra actief is.
We werken waar het kan samen met collega-branches uit landbouw, bouw en infra en nemen in dit dossier, waar nodig, de leiding. Zo werken we aan een materieel-enquête onder de gebruikers. Met de resultaten hiervan laten we zien dat er al veel kan, maar ook dat er nog veel moet gebeuren. Zo werken we aan realistische, haalbare en betaalbare oplossingen voor het verbeteren van de Nederlandse luchtkwaliteit.
Maatregelen mobiele werktuigen
Rijksoverheid, de negen provincies en 46 gemeenten die het akkoord tekenden, hebben in het akkoord de volgende maatregelen voor mobiele werktuigen geformuleerd:
- zo snel mogelijk de inzet van (oudere) diesel mobiele werktuigen beëindigen en schone alternatieven stimuleren;
- onderzoeken hoe een ingroei-pad (‘routekaart’) voor schone en 0-emissie bouwmaterieel er kan uitzien. Publicatie van de resultaten in 2020. Aansluiten bij de versnelling van de stikstofaanpak.
- afspraken in 2020 over concrete eisen en gunningscriteria in de aanbestedingen en nadere periodieke aanscherping richting 2030.
- eisen en stimulerende bepalingen opnemen in aanbestedingen voor (bouw)projecten voor mobiele werktuigen.
- in overleg met betrokken (markt)partijen de mogelijkheden en effecten onderzoeken van het opnemen van emissie-eisen voor stedelijke gebieden.
- mogelijkheden voor handhaving van de emissie-eisen in de praktijk ontwikkelen. Indien nodig een keuringssystematiek voor toezicht en controle op de naleving van aanbestedingseisen voor schonere mobiele werktuigen.
Maatregelen landbouw
Indirect raken ook de maatregelen in de landbouw onze sector. De elf procent bijdrage van landbouw komt aan de ene kant door secundair fijnstof door de uitstoot van ammoniak en aan de andere kant door primair fijnstof. Primair fijnstof komt vooral uit de pluimveehouderij. De emissie van ammoniak komt vooral door stallen en bemesten. Ammoniak speelt ook een belangrijke rol bij de stikstofdepositie in natuurgebieden. De maatregelen op basis van het advies van de Commissie Remkes over de aanpak van de stikstofproblematiek, gericht op bemesten en beweiden, dragen ook bij aan verbetering van de luchtkwaliteit. De maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord zijn vooral gericht op de huisvesting van vee:
- warme sanering varkenshouderij. Verminderen van geuroverlast door varkensbedrijven in veedichte gebieden door het saneren en beëindigen van locaties of bedrijven die willen stoppen;
- sectorafspraken voor brongerichte afname: ‘varkens: 85 procent minder ammoniak uit stallen, veehouderij: reductie methaan en ammoniak, pluimvee: reductie fijnstof’ min vijftig procent in tien jaar;
- uitzondering op emissie-eisen voor biologisch gehouden pluimvee en varkens laten vervallen;
- toezicht en handhaving op een goede werking van luchtwassers en emissiearme vloeren;
- subsidieregeling (begin 2020) voor duurzame en emissiearme stal- en managementmaatregelen;
- onderzoek naar het inzetten van meetsensoren voor een reële meting van emissies op de locatie.
Buitenlandse bronnen
Ongeveer de helft van de Nederlandse gezondheidseffecten door luchtverontreiniging komt van door buitenlandse emissies. Door middel van internationaal luchtbeleid streeft men daarom naar een aanscherping van Europees bronbeleid voor het wegverkeer, de industrie, scheepvaart, mobiele werktuigen, landbouw en huishoudens.
Reageren op het Schone Lucht Akkoord? Neem deel aan de Internetconsultatie.
Meer informatie
Neem voor vragen contact op met de Cumela Ondernemerslijn via 033- 247 49 99 of door een e-mail te sturen naar [email protected].
