De feiten
De feiten zijn dus anders dan het NRC wil doen geloven. Al voor de verschijning van de artikelen van vorig jaar stond de mestfraude heel duidelijk op het netvlies bij zowel bedrijfsleven als overheid en bereidden ze allerlei maatregelen voor. Nog voor publicatie van het artikel ging de sector over tot het onafhankelijk laten bemonsteren van vaste mest. Uit analyses van de afvoer van vaste mest voor en na 1 oktober 2017 blijkt dat de invoering van de onafhankelijke monstername een duidelijk effect heeft op de gemiddelde gehaltes en ook op de spreiding daarvan (zie ook het artikel hierover in Grondig 9 van 2018). Bovendien is dit effect duidelijk in de export van dikke fracties naar Frankrijk, want hoewel het aantal geëxporteerde tonnen steeg, is het aantal kg fosfaat gedaald. Dit is een belangrijk signaal dat door deze maatregel een beduidende vorm van fraude onmogelijk is gemaakt.
Ook in het nieuwe artikel wordt weer stemming gemaakt. Het blijven anonieme bronnen die daarin wat suggereren. Dit in tegenstelling tot onafhankelijk onderzoek van sociaalpsychologisch adviesbureau Duwtje in opdracht van Cumela waaruit blijkt dat het grootste deel van de intermediairs zich aan de regels wil houden en dat er een kleine groep is die bewust en grootschalig fraudeert.
Veehouderij krimpen?
NRC suggereert dat door de lagere export van mest een groter probleem ontstaat in eigen land met een bijbehorend extra mestoverschot. Dit klopt niet, want door de fosfaatmaatregelen in de melkveehouderij is de veestapel al aan het krimpen. Zoals het CBS deze week aangaf, blijft de melkveehouderij ruim onder het fosfaatplafond. Het aantal koeien is 8 tot 10 procent minder dan twee jaar geleden. Naar schatting komt hierdoor ongeveer 6 miljoen kg fosfaat minder op de markt dan twee jaar geleden. Dit vangt de lagere export al voor een belangrijk deel op. Daarnaast wordt de varkensstapel de komende jaren kleiner door de warme sanering die daar op handen is. Aan de andere kant is krimpen zoals het OM suggereert ook niet per se de oplossing. Om snelheidsovertredingen tegen te gaan (die het meest voorkomen op provinciale wegen), kiezen we er tenslotte ook niet voor om de N-wegen maar voor alle verkeer te sluiten.
Actieplan in uitvoering
De partijen die het Plan van Aanpak ‘Samen werken in een eerlijke keten’ hebben opgesteld, hebben het afgelopen jaar zeer intensief samengewerkt aan het opstellen en uitvoeren van het plan. Naast het onderschrijven van integriteitsverklaringen door alle mestgerelateerde bestuurders, is intensief gewerkt aan het uitdragen van goede werkwijzen, het uitvoeren van de MestScans van Cumela Advies bij tientallen bedrijven en het maken van een plan voor het opnemen van integer werken in de e-learning Bodem & Bemesting van de groene mbo’s. Ook hebben de partijen de KeurMest-verklaring met bijbehorende website ontwikkeld en een mediacampagne opgezet om ondernemers te bewegen zich hier ook te registeren.
Afgelopen zomer hebben de partijen een tabel met bandbreedtes opgesteld met onder- en bovenwaarden van een aantal veel getransporteerde mestsoorten. Uit reacties blijkt dat partijen in de keten hierover in de praktijk gesprekken voeren. Ook werkt de sector plannen uit om de verantwoording van mestvervoer vergaand te digitaliseren.
Daarnaast werken acht werkgroepen van ondernemers uit de verschillende deelsectoren aan het opbouwen van een certificatiesysteem. Het opbouwen van zo’n systeem dat de hele mestketen moet borgen, is een omvangrijke klus. De ambitie om dat in één jaar (nl. van zomer 2018 tot zomer 2019) voor elkaar te maken, is zeer hoog. De investering die de vijf partijen (LTO Nederland, POV, Cumela, TLN en Rabobank) voor de uitvoering van het plan hebben gedaan, loopt hiermee in de tonnen.
Op goede weg naar natuurlijke kringloop
We zien dat juist mestintermediairs bereid zijn om zich te verbinden aan een eerlijke en faire mesthandel. Zij nemen nu het voortouw in ondertekenen van de gedragscode op KeurMest.nl. Het bewijst dat de intermediairs en de gehele mestketen grote inspanning verrichtten om de kwade geur die rond mest hangt weg te nemen. Onze inzet is om mest weer die waardevolle grondstof te maken waar boeren in binnen- en buitenland behoefte aan hebben om hun gewassen in een natuurlijke kringloop te laten groeien.
